Święty Jan Bosko: Salezjańskie dzieło (31 stycznia)

Urodził się 16 sierpnia 1815 roku w małym przysiółku Becchi na terenie gminy Castelnuovo d'Asti (około 40 km od Turynu). Młodość spędził w środowisku wiejskim, przesiąkniętym tradycjami chrześcijańskimi. Wcześnie stracił ojca, wcześnie też jąć się musiał pracy. Ale w zimie 1829/30 zaczął pobierać lekcje, a potem dostał się do szkoły w Castelnuovo.

W r. 1835 przeszedł do seminarium w Chiesi, gdzie zetknął się ze świątobliwymi kapłanami. Jednym z nich był św. Józef Cafasso, któremu Jan wedle swego świadectwa zawdzięczał najwięcej. W czerwcu 1841 otrzymał święcenia kapłańskie.

Późną jesienią tego samego roku otwiera w Turynie pierwsze "oratorium", niejako świetlicę młodzieżową, w celach zarówno katechetycznych, jak i rekreacyjnych; "oratorium" troszczy się ponadto o warunki pracy i bytowania młodocianych robotników czy rzemieślników, organizuje dla nich kursy dokształcające, z czasem tworzy również hospicja.

Stabilizacja instytucji, która z wolna obejmuje nowe placówki, następuje w r. 1846 pod patronatem św. Franciszka Salezego. Pod tę także opiekę chroni się Towarzystwo, które Jan organizuje dla prowadzenia oratoriów (1856). Nie ma to być zgromadzenie zakonne w ścisłym tego słowa znaczeniu, raczej zespół kapłanów i świeckich, zdążających do doskonałości poprzez naśladowanie cnót Zbawicielowych, zwłaszcza miłości ku biednej młodzieży.

Koncepcja Jana Bosco natrafiła jednak na opory ze strony kanonistów rzymskich, wobec czego święty w r. 1874 organizuje osobne stowarzyszenie świeckich współpracowników salezjańskich. Nieco wcześniej ks. Dominik Pestarino organizuje w swej parafii grupę dziewcząt pod patronatem Marii Wspomożycielki. W ten sposób powstaje z wolna jakby żeńska gałąź salezjańskiego dzieła. Rozrasta się ono szybko, docierając do Francji, Argentyny, Hiszpanii itd. Powodzenie swe zawdzięcza w dużej mierze niezwykłym talentom i zaletom Jana Bosco: jego wrodzonej umiejętności przewodzenia i jednania serc, jego rzutkości i elastyczności w działaniu, wreszcie wzrastającej sławie o jego nadprzyrodzonych charyzmatach, dzięki którym działa cuda i przenika ludzkie serca.

Nie bez znaczenia jest też przyjaźń, jaka zawiązuje się między Janem a Piusem IX, z którym w latach 1858—1878 prowadził długie poufne rozmowy. Mimo to nie brak przeciwności. Wiele z nich stwarza arcybiskup Wawrzyniec Gastaldi oraz jego turyńska kuria. W poszukiwaniu środków materialnych Jan odbył wiele podróży za granicę, a to przyczyniło się do pogorszenia słabnącego zdrowia. W r. 1884 przydzielono mu wikariusza do rządów w zgromadzeniu.

Gdy w trzy lata później wygłosił w kościele Marii Wspomożycielki ostatnie publiczne przemówienie, dokonywały się obłóczyny czterech kandydatów do zgromadzenia, w tym Augusta Czartoryskiego, który także stał się kandydatem do beatyfikacji. Jan Bosco umarł 31 stycznia 1888 roku. Pozostawił po sobie drobne pisma o charakterze apologetycznym, popularyzatorskim i dewocyjnym. Nade wszystko jednak pozostawił dzieło salezjańskie, które rozwija się z wielkim rozmachem i wydaje owoce. Beatyfikował (1929) Jana i kanonizował (1934) Pius XI.