Bój się Boga...

„Bóg narodził się jako człowiek, abyśmy nie musieli się go bać” – powiedział w czwartą niedzielę Adwentu jeden kaznodzieja. Potem dużo mówił o tym, że Bóg nie chce, aby człowiek się Go bał, lecz kocha i chce być kochany. W czasie tej samej Mszy św., w trakcie kazania, pytał szeptem jeden ministrant drugiego „Ty, boisz się Boga?”. „Coś ty!” – odpowiedział dziesięciolatek. „Kto by się dzisiaj bał Boga?” – dodał po chwili. Dalszą rozmowę ministrantów przerwało groźne spojrzenie rzucone przez księdza.

Są ludzie, którzy boją się Boga. Boją się w sensie odczuwania strachu. Widzą Boga jako bezdusznego sędziego albo urzędnika, rozliczającego człowieka niczym rewident skarbowy, z każdego uczynku, słowa, myśli i punktującego na plus albo na minus. Dużo plusów – nagroda. Dużo minusów – kara. Wcale nie kiedyś, na końcu czasów. Już teraz. Jak się im zdarzy nieszczęście – Bóg mnie pokarał. Jak się komuś zdarzy nieszczęście – Bóg go pokarał. Jak się im zdarzy coś dobrego – a, to zasłużona nagroda od Boga. Takiego Boga rzeczywiście trzeba się bać. Przed takim Bogiem faktycznie trzeba żyć w nieustannym stresie. Co prawda wiadomo, jakie są ogóle ramy i zasady rozliczeń, ale jeśli chodzi o ostateczną interpretację przepisów, to zależy ona od sędziego lub urzędnika...

Nie brak więc ludzi, którzy drżą przed Bogiem. Nie brak na świecie ludzi, którzy autentycznie obawiają się chwili spotkania ze Stwórcą. Żyją z dnia na dzień w lęku, który starają się zaszczepić jak największej liczbie innych ludzi. W zapisach biblijnych najwięcej uwagi poświęcają tym fragmentom, które mówią o surowej karze czekającej grzeszników. Z lubością powtarzają z pamięci słowa Jezusa zapowiadające sąd na końcu czasów i karę ognia piekielnego dla tych, którzy nie zasłużyli na nagrodę niebieską. Chętnie dają posłuch dawnym i współczesnym wizjonerom zapowiadającym najstraszniejsze nieszczęścia zsyłane na świat przez zagniewanego Boga, by ukarać tych, którzy nie chcą się nawrócić. Według nich Bóg jest groźnym mścicielem, a Jezus Chrystus chętnie by potraktował ziemię i jej mieszkańców w taki sam sposób, jak niegdyś przekupniów w świątyni jerozolimskiej. Dlatego starają się być bardzo „w porządku”. Sumiennie wypełniają wszystko, co uznają za Boże nakazy, a przy spowiedzi nieraz przy każdym wymienionym grzechu dodają wytłumaczenie i usprawiedliwienie, które miałoby na zasadzie okoliczności łagodzących zmniejszyć wymiar kary.

Jednak powszechniejsza jest w świecie współczesnym tendencja przeciwna. Całkowite odrzucenie bojaźni Bożej w jakiejkolwiek postaci. Niejeden wierzący i katolik swoją postawę uzasadnia papieskim przypomnieniem słów Chrystusa „Nie lękajcie się”. Nie boją się niczego i nikogo. A zwłaszcza Boga.

W tym odrzucaniu lęku przed Bogiem osiągają coraz częściej poziom lekceważenia. Co prawda wierzą w Boga, w Jego istnienie, ale z tej wiary nic nie wynika dla ich życia, dla podejmowanych decyzji i działań. Traktują Boga jak nieszkodliwego staruszka, który żyje gdzieś tam w swoim świecie i nawet jeśli ma zapędy, aby ingerować w nasz świat, to nie są one niczym uzasadnione i nie należy się Nim przejmować. Jezus jest dla nich kumplem, któremu na jakieś Jego wymagania można odpowiedzieć bez żenady „przesadzasz, spadaj, nic Ci do tego, to moje życie”.

Jan Paweł II często mówi o tym, że współcześni ludzie próbują żyć tak, jakby Boga nie było. Mówi o tym z żalem i przestrogą w głosie. Bo lekceważenie Boga skutkuje całkowitym lekceważeniem wszystkiego i wszystkich, którzy w hierarchii świata są niżej niż On. Lekceważenie Boga to lekceważenie nie tylko Dekalogu, ale także lekceważenie praw natury, zasad regulujących życie świata, kompletny brak szacunku dla istot świat zamieszkujących, odzieranie z jakiejkolwiek godności ludzi.

Więcej na następnej stronie

Często można dziś usłyszeć protesty przeciwko wypowiedziom Kościoła dotyczącym „prywatnego życia” jego członków. Niejednokrotnie pojawiają się żądania, aby Kościół zmienił jakieś zasady ustanowione przez Boga, bo są „nieżyciowe, niedzisiejsze, przestarzałe, za trudne”. Lekceważenie Boga skutkuje także przekonaniem, że każde prawo można podważyć. Nawet prawo do życia. Wszystko jest względne. Nic nie ma rzeczywistej wartości. Nikt nie jest autorytetem. Człowiek sam sobie ustanawia zasady, którymi się kieruje. Zmienia je tak, aby były dla niego najkorzystniejsze. Dotyczy to także jego relacji z Bogiem. „Bóg powinien uznać moje prawo do samostanowienia. Dał mi przecież wolną wolę i rozum” – powiedział jakiś młody intelektualista. Bogu, którego się lekceważy, którego się „nie boimy”, trudno okazywać posłuszeństwo. To logiczne. Dlaczego mielibyśmy słuchać kogoś, kogo ani się nie boimy ani nie obdarzamy szacunkiem?

„A skoro nie słucham Boga, nie będę słuchał żadnego człowieka” – myśli człowiek odrzucający jakąkolwiek postać bojaźni Bożej. Nie słucha więc rodziców, nauczycieli, przełożonych, władzy państwowej.

Nie słucha też własnego sumienia, traktując je jako podstępnego wroga i agenta kogoś, kogo ma „w głębokim poważaniu”.

„Czy odczucia bojaźni i tego, co święte, są uczuciami chrześcijańskimi czy też nie? Nikt w sposób rozsądny nie może o tym wątpić. Są to odczucia, które moglibyśmy mieć i to w wielkim stopniu, jeśli posiadalibyśmy widzenie Boga najwyższego. Możemy je mieć, jeśli "uświadomimy" sobie Jego obecność. O ile wierzymy, że On jest obecny, powinniśmy je posiadać. Jeśli ich nie posiadamy, to dlatego że nie uświadamiamy sobie, nie wierzymy, że On jest obecny” – powiedział kard. Henry Newman.

Bóg narodził się jako człowiek. Jezus Chrystus przyszedł na świat, urodził się jako bezradne dziecko, pojawił się bez jakichkolwiek wywołujących lęk przejawów swej potęgi. Nie chciał nikogo przestraszyć. To prawda. Ale nie przyszedł po to, aby być lekceważonym. Wielokrotnie bronił swej godności. Najdrastyczniej uczynił to stojąc przed Piłatem.

Bojaźń Boża jest wymieniana wśród siedmiu darów Ducha Świętego. Katecheci w ostatnich dziesięcioleciach poświęcili na całym świecie sporo czasu, aby wytłumaczyć uczniom, że nie jest ona strachem przed Bogiem. Duchowni wygłosili wiele kazań wyjaśniając, że strach nie jest postawą, jakiej oczekuje od nas miłosierny Ojciec, który posłał Syna, aby nas zbawił. Nikt jednak w Kościele nigdy nie zanegował bojaźni Bożej, jako takiej. Nikt nie pozwolił lekceważyć Boga, nie okazywać mu szacunku, nie słuchać Go, traktować Jego woli jako materiał do dyskusji. Uzasadniając obowiązek posłuszeństwa i szacunku wobec ludzi, na przykład wobec rodziców, Kościół powołuje się właśnie na bojaźń Bożą. Katechizm stwierdza: „Wzrastając, dzieci będą nadal szanować swoich rodziców. Będą uprzedzać ich pragnienia, chętnie prosić o rady i przyjmować ich uzasadnione napomnienia. Posłuszeństwo wobec rodziców ustaje wraz z usamodzielnieniem się dzieci, pozostaje jednak szacunek, który jest im należny na zawsze. Ma on bowiem swoje źródło w bojaźni Bożej, jednym z darów Ducha Świętego” (KKK 2217).

Głupotą jest lekceważenie Boga, bo narodził się jako człowiek w małej, biednej grocie gdzieś na peryferiach świata. Głupotą jest lekceważenie Boga, bo kocha każdego człowieka. Głupotą jest brak szacunku do Boga, bo jest miłosierny i nie chce zguby grzesznika. Bój się Boga. To dobre powiedzenie. Bój się Boga, ale nie jak upadły anioł, który drży przed Bogiem z nienawiści do Niego. Bój się Boga jak ktoś, kto jest kochany i kto kocha. Bój się zranić tę miłość. Naprawdę się lękaj.

Więcej na następnej stronie

Dzisiaj jest łatwiej

To właściwie nic nadzwyczajnego. Niemal w każdych czasach i w wielu religiach pojawia się ktoś, kto twierdzi, że jest bożym wysłannikiem na ziemi. Wielu jest w dziejach świata „bożych synów”. Niektórych od razu posłano na terapię lub przynajmniej odizolowano, za innymi poszli mniej lub bardziej liczni wyznawcy...

Jak rozpoznać prawdziwego Bożego Syna?

Jak w Niego uwierzyć?

Trudne pytania. Trudne w każdej epoce. Ale najtrudniejsze chyba wtedy, gdy Bóg-człowiek naprawdę chodzi po ziemi.

Dzisiaj, z perspektywy dwóch tysięcy lat, jest łatwiej uwierzyć w Bóstwo Jezusa. Mamy nie tylko przekaz biblijny, tradycję, ale także świadectwo wiary wielu, bardzo wielu mądrych, roztropnych ludzi. Oni uwierzyli, że Ten, który uchodził w oczach współczesnych za syna cieśli z Nazaretu, który urodził się w Betlejem, jest naprawdę Synem Bożym. Tak samo, jak uwierzyli Apostołowie. Inaczej niż potraktowali Jezusa uczeni w Piśmie i faryzeusze.

Ale w co właściwie wierzymy, mówiąc o Bóstwie Chrystusa?

Święty Paweł tak to ujął: „On, istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał ze sposobności, aby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi, stawszy się podobnym do ludzi. A w zewnętrznym przejawie uznany za człowieka, uniżył samego siebie, stawszy się posłusznym aż do śmierci – i to śmierci krzyżowej” (Flp 2, 5-8).

„Istniejąc w postaci Bożej”, czyli po prostu będąc Bogiem.

Dociekliwy umysł ludzki próbuje za wszelką cenę ogarnąć i po swojemu zinterpretować tajemnicę, na którą się natknął we Wcieleniu. Stawia pytania dotyczące sposobu, możliwości, realizacji. Jezus jest jeden. W jakiej części jest Bogiem, a w jakiej człowiekiem?

„Jedyne i całkowicie wyjątkowe wydarzenie Wcielenia Syna Bożego nie oznacza, że Jezus Chrystus jest częściowo Bogiem i częściowo człowiekiem, ani że jest ono wynikiem niejasnego pomieszania tego, co Boskie, i tego, co ludzkie. Syn Boży stał się prawdziwie człowiekiem, pozostając prawdziwie Bogiem. Jezus Chrystus jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem. Kościół musiał bronić tej prawdy wiary i wyjaśniać ją w pierwszych wiekach, odpowiadając na herezje, które ją fałszowały” – wyjaśnia Katechizm Kościoła Katolickiego (KKK 464).

Od kiedy Jezus jest Bogiem? Od zawsze. Teolodzy mówią o „przedwiecznym Bóstwie”. A potwierdził je sam Chrystus mówiąc: „Zanim Abraham stał się, Ja jestem” (J 8,58).

Tę wiarę w odwieczne Bóstwo Jezusa wyznają wszyscy, którzy szczerze co niedzielę wypowiadają słowa: „I w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego Jednorodzonego, który z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami. Bóg z Boga, Światłość ze Światłości, Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego. Zrodzony a nie stworzony, współistotny Ojcu, a przez Niego wszystko się stało. On to dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z nieba. I za sprawą Ducha Świętego przyjął ciało z Maryi Dziewicy i stał się człowiekiem”.

Więcej na następnej stronie

Nie jest łatwo to przyjąć. W „Teologii dla szkół średnich” znajdujemy w miarę proste objaśnienie tajemnicy: Przez tajemnicę Wcielenia nie należy rozumieć jakoby Bóg czy też Syn Boży przemienił się w człowieka, przestając być Bogiem. Przyjęcie ludzkiej natury przez Syna Bożego nie powoduje umniejszenia wielkości i chwały Boga. W swoim człowieczeństwie Chrystus Pan godzien jest Boskiej czci. Pamiętać bowiem należy, że to nie człowiek odbiera cześć należną Bogu, ale Bóg, po prostu Syn Boży w swoim uwielbionym człowieczeństwie. Modlić się do Chrystusa znaczy - modlić się do Boga.

A jak sobie radził z tym sam Jezus? Za kogo się uważał?

Jezus zawsze był świadomy, że jest Synem Bożym, że został posłany przez Ojca na świat dla dokonania dzieła zbawienia. Jednak bardzo rzadko sam dawał do zrozumienia, że jest Bogiem. Najprawdopodobniej ze względów pedagogicznych i taktycznych obrał drogę stopniowego objawiania się. Nie chciał szokować m wzbudzać sensacji, budzić niezdrowych emocji. Nie chciał być źle zrozumiany.

Kościół od pierwszych chwil swego istnienia wierzył w Boską godność swego Założyciela. Te wiarę wyrażał w symbolach, czyli formułach wyznania wiary, w orzeczeniach soborów i synodów, wypowiedziach Ojców i pisarzy Kościoła, a także w liturgii. Podczas udzielania chrztu od dwóch tysięcy lat w sposób łączny wymienia się Boga Ojca, Syna Bożego i Ducha Świętego jako przyczyny sprawcze duchowego odrodzenia i uświęcenia przyjmującego chrzest.

Na początku drugie stulecia po Chrystusie św. Ignacy Antiocheński w Liście do Efezjan pisał: „Lekarz jest jeden i cielesny, i duchowy, zrodzony i niezrodzony, w ciele istniejący Bóg, życie prawdziwe w śmierci, z Maryi i z Boga, najpierw poddany cierpieniom, a potem niecierpiętliwy Jezus Chrystus Pan nasz”.

Niespełna sto lat później św. Ireneusz podkreślał, że Kościół rozsiany po całym świecie otrzymał od Apostołów i ich uczniów wiarę w Boga Ojca wszechmogącego „i w Jezusa Chrystusa, Syna Bożego wcielonego dla naszego zbawienia” oraz w Ducha Świętego. Niewiele lat później Orygenes pisał, że Chrystus, chociaż stał się człowiekiem, to jednak pozostał tym, kim był - „to jest Bogiem”.

Sobór Watykański II wielokrotnie nawiązuje do centralnej prawdy wiary chrześcijaństwa. W „Dekrecie o ekumenizmie” na przykład czytamy: „Bóg Ojciec zesłał na świat Syna swego Jednorodzonego, by stawszy się człowiekiem odrodził przez odkupienie cały rodzaj ludzki”.

W 1961 r. Światowa Rada Kościołów przyjęła w New Delhi następującą uchwałę: „Rada Ekumeniczna Kościołów jest stowarzyszeniem braterskim Kościołów, które wyznają Jezusa Chrystusa jako Boga i Zbawiciela zgodnie z Pismem św. i starają się odpowiedzieć równocześnie ich wspólnemu wezwaniu ku chwale jedynego Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego".

Prawda objawiona, wyznawana przez chrześcijan, wyraża się w stwierdzeniu: „Jezus Chrystus jest Bogiem Człowiekiem, jednorodzonym Synem Bożym i prawdziwym Bogiem współistotnym Bogu Ojcu”.

Gdybyśmy żyli dwa tysiące lat temu uwierzyć w Bóstwo Jezusa byłoby bardzo trudno. Wymagałoby wielkiej odwagi. Byłoby czymś ryzykownym. A jednak znaleźli się tacy, którzy uwierzyli. Podjęli ryzyko. I nie pomylili się.

Dzisiaj jest naprawdę łatwiej. Chociaż nie tak łatwo, jakbyśmy chcieli.

Więcej na następnej stronie

To się naprawdę stało!

W wielu religiach istnieje intuicja mówiąca o tym, że bóg przyszedł na świat i zamieszkał wśród ludzi. Chrześcijaństwo jest religią, w której nie trzeba mówić o intuicji, ale o faktach. Bóg nie tylko przyszedł na świat i zamieszkał wśród ludzi. Zrobił znacznie więcej. Stał się człowiekiem.

Niezwykle trudna do zrozumienia prawda wiary, którą św. Jan Ewangelista ujął w tak lapidarne sformułowanie: „Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas” (J 1,14).

Jezus Chrystus jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem. Kościół od pierwszych wieków musiał bronić tej prawdy wiary i wyjaśniać ją chroniąc przed fałszowaniem. Bo nie Bóstwo, ale właśnie prawdziwe człowieczeństwo negowały najwcześniejsze herezje. Dużo nieporozumień narosło również w kwestii sposobu współistnienia w Jezusie Bóstwa i człowieczeństwa. Dlatego między innymi Sobór Chalcedoński w roku 451 ogłosił następujące sformułowanie: „Idąc za świętymi Ojcami, uczymy jednogłośnie wyznawać, że jest jeden i ten sam Syn, nasz Pan Jezus Chrystus, doskonały w Bóstwie i doskonały w człowieczeństwie, prawdziwy Bóg i prawdziwy człowiek, złożony z duszy rozumnej i z ciała, współistotny Ojcu co do Bóstwa, współistotny nam co do człowieczeństwa, "we wszystkim... z wyjątkiem grzechu" (Hbr 4, 15). Przed wiekami zrodzony z Ojca jako Bóg, w ostatnich czasach narodził się dla nas i dla naszego zbawienia jako człowiek z Maryi Dziewicy, Bożej Rodzicielki. Jeden i ten sam Chrystus Pan, Syn Jednorodzony, ma być uznany w dwóch naturach bez pomieszania, bez zamiany, bez podziału i bez rozłączenia. Nigdy nie została usunięta różnica natur przez ich zjednoczenie, lecz właściwości każdej z nich są zachowane i zjednoczone w jednej osobie i w jednej hipostazie”.

Kościół wyznaje, że Jezus jest niepodzielnie prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem. Jest On prawdziwie Synem Bożym, który stał się człowiekiem, naszym bratem, nie przestając przez to być Bogiem. „Niezmienny w swoim Bóstwie, przyjął to, co ludzkie” – mówi jeden z tekstów liturgicznych.

Do dziś odprawiana w Kościele prawosławnym liturgia św. Jana Chryzostoma głosi: „O Synu Jedyny i Słowo Boga, będąc nieśmiertelny, raczyłeś dla naszego zbawienia przyjąć ciało ze świętej Bożej Rodzicielki i zawsze Dziewicy Maryi. Bez żadnej odmiany stałeś się człowiekiem i zostałeś ukrzyżowany. O Chryste Boże, który przez swoją śmierć zniweczyłeś śmierć, który jesteś Jednym z Trójcy Świętej, uwielbiony z Ojcem i Duchem Świętym, zbaw nas!”.

Dużo można snuć rozważań na tym, w jaki sposób Syn Boży jest człowiekiem, jaka jest jego dusza, jak dowieść, że Jego ciało jest prawdziwe, jak wygląda Jego ludzkie poznanie, Jego ludzka wola... W dziejach Kościoła wiele na ten temat rozmawiano i pisano.

Istotniejsze dla człowieka XXI wieku wydaje się inne pytanie: dlaczego Bóg stał się człowiekiem?

Odpowiedź jest jasna: „Dla nas ludzi i dla naszego zbawienia”. Po to, abyśmy poznali miłość Bożą. Abyśmy zostali pojednani z Bogiem.

Jest niezaprzeczalną prawdą, że Jezus Chrystus przyjął pełnię człowieczeństwa. Wszystko, oprócz grzechu. To jedyne „doświadczenie” ludzkie, które pozostało Mu obce. Przyjął natomiast skutki ludzkich grzechów.

Więcej na następnej stronie

Szokującą odpowiedź na pytanie o cel Wcielenia dał św. Tomasz z Akwenu: „Jednorodzony Syn Boży, chcąc uczynić nas uczestnikami swego Bóstwa, przyjął naszą naturę, aby stawszy się człowiekiem, uczynić ludzi bogami”. Św. Ireneusz ujął to nieco inaczej: „Taka jest racja, dla której Słowo stało się człowiekiem, Syn Boży Synem Człowieczym: aby człowiek, jednocząc się ze Słowem i przyjmując w ten sposób synostwo Boże, stał się synem Bożym”. Istota obydwu odpowiedzi jest taka sama.

„Słowo stało się ciałem, by być dla nas wzorem świętości” – wyjaśnia Katechizm Kościoła Katolickiego.

Bóg stał się człowiekiem. Co to właściwie znaczy dla człowieka? Czy ten fakt wpływa jakoś na to, w jaki sposób człowiek spogląda na człowieka?

Nie zawsze. A powinno. Bo skoro Bóg stał się człowiekiem, to znaczy, że człowiek jest godny, aby Bóg przyjął ludzkie ciało. To znaczy, że człowiek jest kimś. Kimś... wielkim?

A dlaczego nie? Przecież na obraz i podobieństwo Boże stworzony. Przecież z miłości stworzony. Przecież w wolną wolę, jak sam Bóg i aniołowie, wyposażony.

Mówi się wiele o godności osoby ludzkiej. Nie tylko Kościół o tym mówi. Godność człowieka jest jedną z wartości, której bronią ludzie najróżniejszych światopoglądów. Nawet, jeśli nie uświadamiają sobie, że godność każdego człowieka wynika z faktu stworzenia na obraz i podobieństwo Boże.

Jeśli więc ktoś narusza godność człowieka, pośrednio atakuje Boga. Atakuje Jego umiłowane stworzenie. Atakuje istotę, którą Bóg stworzył, aby ją kochać i przez którą chce być kochany.

Bóg broni godności człowieka. To właśnie ludzkiej godności bronił Jezus uderzony w twarz przez sługę Piłata. Pytaniem „Czemu mnie bijesz?” potwierdził, że jest człowiekiem, że czuje się człowiekiem, że jako człowiek nie zgadza się na poniewieranie i naruszanie jego czci.

Wcielenie budzi nieustanne zdumienie. Kościół nazywa „Wcieleniem” fakt, że Syn Boży przyjął naturę ludzką, by w niej dokonać naszego zbawienia. Tak pisał o tym wydarzeniu św. Paweł: „To dążenie niech was ożywia; ono też było w Chrystusie Jezusie. On, istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał ze sposobności, aby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi, stawszy się podobnym do ludzi. A w zewnętrznym przejawie uznany za człowieka, uniżył samego siebie, stawszy się posłusznym aż do śmierci – i to śmierci krzyżowej (Flp 2,5-8)”.

Wiara w prawdziwe Wcielenie Syna Bożego jest znakiem wyróżniającym chrześcijaństwo. W ten sposób od początku się rozpoznawali: „Po tym poznajecie Ducha Bożego: każdy duch, który 90 uznaje, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele, jest z Boga" (1 J 4,2)”.

Chrystus objawił się w ciele. Takim samym jak moje i Twoje. To powód do radości, do dumy, ale także do szacunku dla ciała własnego i ciała innych ludzi. Ciało nie jest „opakowaniem jednorazowego użytku”, a tym bardziej „więzieniem duszy”, jak niektórzy próbowali i nadal próbują je przedstawiać. Jest darem Bożym, zasługującym na troskę i szacunek.