publikacja 05.08.2006 15:17
UKŁAD ROKU LITURGICZNEGO
17. W ciągu cyklu rocznego Kościół wspomina całe misterium Chrystusa, od Wcielenia aż do dnia Zesłania Ducha Świętego i do oczekiwania na przyjście Pańskie.
I. Triduum Paschalne
18. Ponieważ dzieła odkupienia ludzi i doskonałego uwielbienia Boga Chrystus dokonał przez paschalne misterium swojej błogosławionej Męki, przez które umierając zniweczył naszą śmierć i zmartwychwstając przywrócił nam życie, święte Triduum Męki i Zmartwychwstania Pańskiego jaśnieje jako szczyt roku liturgicznego. Takie znaczenie, jakie niedziela ma w tygodniu, uroczystość Wielkanocy ma w roku liturgicznym.
19. Paschalne Triduum Męki i Zmartwychwstania Pańskiego rozpoczyna się od wieczornej Mszy Wieczerzy Pańskiej, ma swoje centrum w Wigilii Paschalnej i kończy się Nieszporami Niedzieli Zmartwychwstania.
20. W Wielki Piątek Męki Pańskiej, a jeżeli to możliwe, także w Wielką Sobotę aż do Wigilii Paschalnej, wszędzie zachowuje się święty post paschalny.
21. Wigilię Paschalną obchodzoną w świętą noc Zmartwychwstania Pańskiego uważa się za "matkę wszystkich świętych wigilii". Kościół czuwając oczekuje zmartwychwstania Chrystusa i obchodzi je w sakramentach. Dlatego cały obchód tej świętej Wigilii powinien się odbyć w nocy, to znaczy rozpocząć się po zapadnięciu nocy, albo skończyć przed świtem dnia niedzielnego.
II. Okres Wielkanocny
22. Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako "wielką niedzielę".
Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
23. Niedziele tego okresu uważa się za niedziele Wielkanocy i po Niedzieli Zmartwychwstania nazywają się one: drugą, trzecią, czwartą, piątą, szóstą i siódmą Niedzielą Wielkanocną. Ten święty okres pięćdziesięciu dni kończy Niedziela Zesłania Ducha Świętego.
24. Osiem początkowych dni Okresu Wielkanocnego stanowią Oktawę Wielkanocy. Obchodzi się je jako uroczystości Pańskie.
25. Czterdziestego dnia po Wielkanocy obchodzi się Wniebowstąpienie Pańskie, chyba że nie jest ono świętem nakazanym i zostało wyznaczone na 7 Niedzielę Wielkanocną (por. nr 7).
26. Dni powszednie po Wniebowstąpieniu aż do soboty przed Zesłaniem Ducha Świętego włącznie przygotowują na przyjście Ducha Świętego Pocieszyciela.
III. Okres Wielkiego Postu
27. Okres Wielkiego Postu służy przygotowaniu do obchodu Paschy. Liturgia wielkopostna przygotowuje katechumenów do obchodu paschalnego misterium przez różne stopnie wtajemniczenia chrześcijańskiego, a wiernych przez wspomnienie przyjętego chrztu i pełnienie pokuty.
28. Okres Wielkiego Postu trwa od Środy Popielcowej do Mszy Wieczerzy Pańskiej wyłącznie. Od początku Wielkiego Postu do Wigilii Paschalnej nie mówi się Alleluja.
29. W Środę Popielcową, która wszędzie jest dniem postu, posypuje się głowy popiołem.
30. Niedziele tego okresu nazywają się niedzielami: pierwszą, drugą, trzecią, czwartą i piątą Wielkiego Postu. Szósta niedziela, w którą zaczyna się Wielki Tydzień, nazywa się Niedzielą palmową Męki Pańskiej.
31. Wielki Tydzień jest przeznaczony na wspomnienie Męki Chrystusa, poczynając od Jego Mesjańskiego wjazdu do Jerozolimy.
W Wielki Czwartek rano biskup koncelebruje Mszę ze swoim prezbiterium. W tej Mszy błogosławi oleje święte i poświęca krzyżmo.
IV. Okres Narodzenia Pańskiego
32. Po dorocznym obchodzie misterium paschalnego nic nie jest Kościołowi droższe, jak obchód wspomnienia Narodzenia Pańskiego i Jego pierwszych wystąpień. To dokonuje się w okresie Narodzenia.
33. Okres Narodzenia zaczyna się od I Nieszporów Narodzenia Pańskiego i trwa aż do niedzieli po Objawieniu, czyli do niedzieli po dniu 6 stycznia włącznie.
34. Mszę na Wigilię Narodzenia Pańskiego odprawia się wieczorem dnia 24 grudnia przed I Nieszporami albo po nich. Zgodnie ze starą tradycją rzymską w dniu Narodzenia pańskiego można trzy razy odprawić Mszę świętą: w nocy, o świcie i w dzień.
35. Uroczystość Narodzenia Pańskiego ma oktawę ułożoną w ten sposób:
a) W niedzielę w czasie oktawy obchodzi się święto Świętej Rodziny.
b) Dnia 26 grudnia obchodzi się święto św. Szczepana, pierwszego męczennika.
c) Dnia 27 grudnia obchodzi się święto św. Jana, apostoła i ewangelisty.
d) Dnia 28 grudnia obchodzi się święto świętych Młodzianków.
e) Dnia 29, 30 i 31 grudnia są dniami w czasie oktawy.
f) Dnia 1 stycznia, w oktawę Narodzenia Pańskiego, obchodzi się Uroczystość Swiętej Bożej Rodzicielki Maryi. W tym dniu wspomina się również nadanie Najświętszego Imienia Jezus.
36. Niedziela wypadająca między 2 a 5 stycznia jest niedzielą po Narodzeniu Pańskim.
37. Objawienie Pańskie obchodzi się dnia 6 stycznia, chyba że nie jest ono świętem nakazanym i zostało wyznaczone na niedzielę wypadającą między 2 a 8 stycznia (por. nr 7).
38. W niedzielę wypadającą po dniu 6 stycznia obchodzi się święto Chrztu Pańskiego.
V. Okres Adwentu
39. Okres Adwentu ma podwójny charakter. Jest okresem przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego, przez którą wspominamy pierwsze przyjście Syna Bożego do ludzi.
Równocześnie jest okresem, w którym przez wspomnienie pierwszego przyjścia Chrystusa kieruje się dusze ku oczekiwaniu Jego powtórnego przyjścia na końcu czasów. Z obu tych względów Adwent jest okresem pobożnego i radosnego oczekiwania.
40. Okres Adwentu zaczyna się od I Nieszporów niedzieli, która wypada 30 listopada lub jest najbliższa tego dnia i kończy się przed I Nieszporami Narodzenia Pańskiego.
41. Niedziele tego okresu nazywają się pierwsza, druga, trzecia i czwarta Adwentu.
42. Dni powszednie od dnia 17 do dnia 24 grudnia włącznie są przeznaczone na bezpośrednie przygotowanie do uroczystości Narodzenia Pańskiego.
VI. Okres Zwykły
43. Oprócz okresów mających własny charakter zostają trzydzieści trzy lub trzydzieści cztery tygodnie w ciągu cyklu rocznego, w które nie obchodzi się żadnej szczegółowej tajemnicy Chrystusa, lecz wspomina się misterium Chrystusa w jego pełni, zwłaszcza w niedziele. Ten czas nazywa się Okresem Zwykłym.
44. Okres Zwykły zaczyna się w poniedziałek, który następuje po niedzieli wypadającej po dniu 6 stycznia i trwa do wtorku przed Wielkim Postem, i powtórnie zaczyna się w poniedziałek po niedzieli Zesłania Ducha Świętego i kończy się przed I Nieszporami 1 niedzieli Adwentu.
Zgodnie z tym porządkiem na niedziele i dni powszednie tego okresu używa się formularzy, które znajdują się w Mszale i w Liturgii godzin.
VII. Dni modlitw błagalnych i dni kwartalne
45. W dni modlitw błagalnych i dni kwartalne Kościół modli się do Boga w różnych potrzebach ludzi, zwłaszcza o dobre urodzaje i o błogosławieństwo w pracy, i publicznie składa Bogu dzięki.
46. Aby dni modlitw błagalnych i dni kwartalne zostały dostosowane do potrzeb różnych krajów i ludów, Konferencje Episkopatu muszą wyznaczyć termin oraz sposób ich obchodzenia. Kompetentna władza, biorąc pod uwagę potrzeby miejscowe, powinna ustalić, czy obchód ma trwać jeden dzień czy dłużej oraz jak często ma się powtarzać w ciągu roku.
47. Na poszczególne dni należy wybrać spośród Mszy w różnych potrzebach formularz mszalny najbardziej odpowiadający intencjom modlitw.
ROZDZIAŁ II - KALENDARZ
KALENDARZ I OBCHODY, KTÓRE NALEŻY DO NIEGO WPISAĆ
48. Rozkład obchodów w roku liturgicznym reguluje kalendarz. Kalendarz ogólny jest ustanowiony na użytek całego obrządku rzymskiego, kalendarze własne dotyczą Kościoła miejscowego lub rodziny zakonnej.
49. Do kalendarza ogólnego wpisuje się cały cykl obchodów: obchody misterium zbawienia w okresach roku liturgicznego; obchody tych świętych, których znaczenie jest powszechne i dlatego wszyscy mają ich obowiązkowo czcić; obchody innych świętych, którzy wskazują na powszechność i ciągłość świętości w ludzie Bożym.
Kalendarze własne zawierają obchody o zasięgu bardziej ograniczonym, w odpowiedni sposób organicznie wkomponowane w cykl ogólny. Poszczególne Kościoły i rodziny zakonne powinny czcić świętych, którzy są z nimi w specjalny sposób związani. Kalendarze sporządzone przez kompetentną władzę powinny być zatwierdzone przez Stolicę Świętą.
50. Przy układaniu kalendarzy własnych należy zwrócić uwagę na następujący zasady:
a) Cykl okresów roku liturgicznego, uroczystości i świąt, w których w ciągu roku liturgicznego rozwija się i czci misterium Odkupienia, należy zachować nienaruszony i wysunąć na pierwsze miejsce przed obchodami własnymi.
b) Obchody własne należy organicznie powiązać z obchodami powszechnymi zachowując porządek i pierwszeństwo wskazane dla poszczególnych dni w Tabeli dni liturgicznych. Aby nadmiernie nie przeciążać kalendarzy własnych, dla poszczególnych świętych należy wyznaczyć tylko jeden dzień w roku. Tam gdzie przemawiają za tym względy duszpasterskie, można zachować drugi obchód w formie wspomnienia dowolnego w dzień przeniesienia albo znalezienia relikwii świętych patronów albo założycieli Kościołów lub rodzin zakonnych.
c) Obchody przyznane nie powinny powtarzać innych obchodów uwzględnionych już w cyklu tajemnic zbawienia i nie powinny być zbyt liczne.
51. Chociaż wypada, aby każda diecezja miała własny kalendarz oraz własne Oficja i Msze, nic nie stoi na przeszkodzie, aby całe prowincje, regiony, kraje, a nawet jeszcze większe terytoria miały wspólny kalendarz i dodatki do ksiąg liturgicznych, przygotowane wspólnym wysiłkiem przez zainteresowanych. Tę zasadę można zachować także przy redagowaniu kalendarza zakonnego dla wielu prowincji na obszarze tego samego państwa.
52. Kalendarz własny sporządza się wpisując do kalendarza ogólnego uroczystości, święta i wspomnienia własne, a mianowicie:
a) Do kalendarza diecezji należy wpisać obchody patronów i poświęcenia kościoła katedralnego, a oprócz tego świętych i błogosławionych, których łączą z diecezją specjalne związki, np. pochodzenie, dłuższy pobyt lub śmierć na terenie diecezji.
b) Do kalendarza zakonnego należy wpisać obchody tytułu, założyciela, patrona, a oprócz tego świętych i błogosławionych, którzy byli członkami rodziny zakonnej albo byli z nią związani.
c) Do kalendarza poszczególnych kościołów należy wpisać, oprócz obchodów diecezji lub rodziny zakonnej, obchody własne danego kościoła, które wyliczone są w Tabeli dni liturgicznych oraz obchody świętych, których ciała spoczywają w tym kościele. Członkowie rodzin zakonnych razem ze wspólnotą Kościoła miejscowego obchodzą poświęcenie kościoła katedralnego i głównych patronów miejscowości i większego terytorium, na którym przebywają.
53. Jeżeli jakaś diecezja lub rodzina zakonna ma wielu świętych i błogosławionych, należy się wystrzegać nadmiernego przeciążania kalendarza całej diecezji lub instytutu zakonnego. Dlatego:
a) Można wprowadzić wspólny obchód wszystkich świętych i błogosławionych diecezji lub rodziny zakonnej, albo pewnej ich grupy.
b) Osobny obchód wyznacza się w kalendarzu tylko tym świętym lub błogosławionym, którzy mają szczególne znaczenie dla całej diecezji lub rodziny zakonnej.
c) Innym świętym i błogosławionym oddaje się kult liturgiczny tylko w tych miejscach, z którymi są ściślej związani, albo tam, gdzie spoczywa ich ciało.
54. Obchody własne należy wpisać do kalendarza jako wspomnienia obowiązkowe lub dowolne, jeżeli Tabela dni liturgicznych nie przewiduje dla niektórych z nich innego stopnia i jeżeli nie istnieją szczególne racje historyczne lub duszpasterskie. Niektóre obchody mogą w pewnych miejscach mieć wyższy stopień niż w całej diecezji lub rodzinie zakonnej.
55. Obchody liturgiczne wpisane do kalendarza własnego mają zachować wszyscy zobowiązani do tego kalendarza. Bez aprobaty Stolicy Apostolskiej nie wolno ich usuwać z kalendarza lub zmieniać stopnia.