Różaniec

197. Różaniec lub Psałterz Maryi to jedna z najwspanialszych modlitw do Matki Pana. Dlatego ,,Namiestnicy Chrystusowi nieraz zachęcali wiernych do częstego odmawiania różańca. Jest to modlitwa o charakterze biblijnym, polegająca na rozważaniu wydarzeń zbawczych z życia Chrystusa, ściśle związanego ze swoją Matką. Znane są również liczne świadectwa świętych pasterzy i wiernych o znaczeniu i skuteczności tej modlitwy”.
Różaniec jest modlitwą wybitnie kontemplacyjną. Jego recytacja ,,domaga się odmawiania w rytmie spokojnej modlitwy i jakby z zatopioną w myślach powolnością, by przez to modlący się łatwiej oddał się kontemplacji tajemnic życia Chrystusa”. Odmawianie różańca jest wyraźnie zalecane w formacji i w życiu duchownym alumnów oraz zakonników.

198. Kościół wyraża swoja cześć dla modlitwy różańcowej, gdy zaleca Obrzęd błogosławieństwa różańca. Obrzęd ten podkreśla wspólnotowy charakter modlitwy różańcowej. Towarzyszy mu błogosławieństwo osób, które rozważają tajemnice życia, śmierci i zmartwychwstania Pana, dlatego ,,rozważając w sercu te tajemnice, wierni powinni starać się naśladować je w życiu”.
Ponadto błogosławieństwo różańca winno się odbywać - jak to sugeruje Rytuał - przy udziale ludu, z okazji pielgrzymek do sanktuariów maryjnych, w święta i wspomnienia Najświętszej Maryi Panny, a szczególnie we wspomnienie Matki Bożej Różańcowej oraz na zakończenie października.

199. Na tym miejscu zostaną przedstawione pewne wskazówki, które - przy zachowaniu własnej natury różańca - mogą okazać się pożyteczne w odmawianiu tej modlitwy.
Przy niektórych okazjach odmawianie różańca może przybierać charakter obrzędowy. Zaleca się wówczas, ,,aby odmawianie różańca, zwłaszcza we wspólnocie, miało charakter nabożeństwa i składało się z czytań biblijnych o poszczególnych tajemnicach, ze śpiewu niektórych części, podziału ról, oraz bardziej uroczystego rozpoczęcia i zakończenia tej modlitwy”.

200. Dla tych, którzy odmawiają tylko jedna cząstkę różańca, zwyczajowo są wyznaczone poszczególne dni tygodnia na różne tajemnice: radosne (poniedziałek i czwartek), bolesne (wtorek i piątek), chwalebne (środa, sobota i niedziela).
Ten podział, gdyby go surowo przestrzegać, może czasem doprowadzać do kontrastu miedzy treścią tajemnic różańcowych a treścią liturgii dnia. Przykładem może tu być odmawianie części bolesnej w uroczystość Narodzenia Pańskiego, jeśli przypadnie ona w piątek. W takich przypadkach trzeba mieć na uwadze, że ,,należy pogłębić charakter liturgiczny tej modlitwy, przypisując określonym dniom tygodnia poszczególne tajemnice: radosne, bolesne i chwalebne. Można ponadto zachować zwyczaj, który pozwala na dobór tajemnic niezależnie od wyznaczonego dnia, ale w zależności od obchodzonej w danym dniu treści liturgicznej. Nie będzie też sprzeczne z naturą tej modlitwy harmonijne zastąpienie niektórych tajemnic takimi, które bardziej odpowiadają treści liturgicznej danego okresu lub dnia”. Tak np. słusznie czynią wierni, gdy 6 stycznia, w uroczystość Objawienia Pańskiego, odmawiają tajemnice radosne, a w ,,piątej tajemnicy" w miejsce znalezienia 12-letniego Jezusa w świątyni jerozolimskiej, rozważają pokłon trzech Mędrców. Jest oczywiste, ze należy to czynić z dużą rozwaga, z wiernością Pismu świętemu i zgodnie z właściwym charakterem liturgii.
[Jan Paweł II listem apostolskim Rosarium Virginis Mariae (16 października 2002) wprowadzil tajemnice światła i zmienił dni odmawiania tajemnic różańca, zaznaczając: ,,Według obecnej praktyki poniedziałek i czwartek poświęca się «tajemnicom radosnym», wtorek i piątek «tajemnicom bolesnym», środę, sobotę i niedzielę «tajemnicom chwalebnym». Gdzie włączyć «tajemnice światła»? Zważywszy, ze «tajemnice chwalebne» powtarza się przez dwa kolejne dni, w sobotę i w niedziele, a sobota jest tradycyjnie dniem o silnym zabarwieniu maryjnym, wydaje się wskazane przenieść na sobotę drugie w ciągu tygodnia rozważanie «tajemnic radosnych», w których wyraźniejsza jest obecność Maryi. Czwartek pozostaje w ten sposób wolny właśnie na medytacje «tajemnic światła»" (nr 38). Aktualnie wiec tajemnice radosne odmawia się w poniedziałek i sobotę, tajemnice światła w czwartek, tajemnice bolesne we wtorek i piątek, tajemnice chwalebne w środę i niedzielę - uwaga redaktora polskiego wydania]

201. W celu ułatwienia kontemplacji i zharmonizowania myśli ze słowami duszpasterze i teologowie często przypominają o przywróceniu i stosowaniu krótkich aklamacji przypominających poszczególne tajemnice różańcowe. Aklamacje te pochodzą ze starożytnej struktury różańcowej, która właściwie nigdy nie zanikła.
Wspomniane aklamacje, całkowicie zgodne z charakterem postarzania i rozważania różańca, polegają na tym, ze po imieniu Jezus [w Zdrowaś Maryjo] ciągle przypominają rozważaną tajemnice. Prawidłowa aklamacja, stała dla poszczególnych dziesiątek różańca, krótka, zgodna z Pismem świętym i liturgią, może stanowić poważną pomoc w medytacyjnym odmawianiu różańca świętego.

202. ,,W ukazywaniu wiernym znaczenia i piękna różańca winno się unikać słów, które by usuwały w cień inne formy modlitewne lub koronki maryjne, zatwierdzone przez Kościół”, lub takich, które mogłyby rodzić poczucie winy u tych, którzy tej modlitwy nie odmawiają na co dzień: ,,Różaniec jest wprawdzie wzniosłym rodzajem modlitwy, jednak chrześcijanin winien czuć się w stosunku do niego wewnętrznie wolny. Ze wszech miar wypada, by do jego odmawiania spokojnie i w sposób właściwy był on pociągany raczej wewnętrznym pięknem tej modlitwy”.