Pomiędzy niepokojem, grozą a smakiem chleba eucharystycznego, jak słusznie zauważył poeta – przyszły papież i święty, istnieje tajemnicza więź skondensowana w dwóch słowach: „dar” i „tajemnica”. Faktycznie, trzeba wejść w atmosferę Wieczernika, żeby zrozumieć, co się tam właściwie wydarzyło. Poczuć dramat ostatnich chwil przed męką Chrystusa. Zobaczyć wymykającego się Judasza, który wyszedł w ciemność, i spojrzeć w oczy Jana, który spoczywając na piersi Jezusa, dostąpił szczególnego przywileju bliskości Jego serca. Jedyna Ewangelia, w której nie znajdziemy słów Przeistoczenia, to właśnie Janowa. Ta, która przy czwartym ołtarzu jest odczytywana i zamyka w całość Tajemnicę nie do ogarnięcia. Serce jest w tym fragmencie kluczem. Jezus bowiem, podniósłszy oczy ku niebu, modli się do umiłowanego Ojca: „Nie tylko za nimi proszę, ale i za tymi, którzy dzięki ich słowu będą wierzyć we Mnie; aby wszyscy stanowili jedno, jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili w Nas jedno, aby świat uwierzył, żeś Ty Mnie posłał. I także chwałę, którą Mi dałeś, przekazałem im, aby stanowili jedno, tak jak My jedno stanowimy. Ja w nich, a Ty we Mnie! Oby się tak zespolili w jedno, aby świat poznał, żeś Ty Mnie posłał i żeś Ty ich umiłował tak, jak Mnie umiłowałeś”.

Upłynie stosunkowo niewiele czasu od wypowiedzenia przez Jezusa tej modlitwy, a Kościół powtarzał będzie słowa eucharystycznego dziękczynienia – za życie, za wiedzę, za wiarę – dodając słowa prośby: „Jak ten łamany chleb rozsiany był po górach, a zebrany stał się jedno, tak niech się zbierze Kościół Twój z krańców ziemi do królestwa Twego”.

Eucharystia to jedność. I o nią modlił się Jezus w czasie ostatniej wieczerzy, wznosząc oczy ku górze. O taką jedność pomiędzy uczniami, jaka istnieje w Ojcu i Synu – Ojciec miłuje Syna, a Syn posłusznie wypełnia dzieło Ojca. Najważniejsze jednak jest to, że jedność ta jest drogą do poznania Jezusa przez świat. Na barki uczniów złożona została w ten sposób ogromna odpowiedzialność, bo wiarygodność posłannictwa Jezusa uzależniona jest odtąd od ich wiarygodności. Ta zaś ma się wyrażać przez jedność, którą powinni stanowić. O co w Wieczerniku modli się Jezus? O zespolenie uczniów. Po co? Aby świat „poznał”. I uwierzył.

W świecie rozdartym niezgodą, nienawiścią, konfliktem interesów wierzący Chrystusowi, zjednoczeni ze sobą, odgrywają szczególną rolę. To Eucharystia ma ich jednoczyć. W III wieku święty Cyprian ujął to tak: „Ofiary samego Chrystusa ukazują jednomyślność chrześcijan umacnianą przez głęboką i niepodzielną miłość. Gdy bowiem Pan nazywa swym ciałem chleb powstały z połączenia wielu ziaren, ma na myśli zebrany lud, przez Niego karmiony. I kiedy nazywa swą krwią wino wyciśnięte z wielu winnych gron i razem zlane, podobnie ma na myśli naszą owczarnię złożoną z wielkiej rzeszy razem połączonej”.

Trzeba wejść w atmosferę Wieczernika, żeby zrozumieć, co się tam naprawdę stało. Z ziaren rozsianych po świecie powstała wspólnota Eucharystii, powiązana więzami miłości. Pamięć o tych więzach jest tak istotnym elementem autentycznego przeżywania Eucharystii, że od samego początku chrześcijanie słyszeć będą napomnienia – nie wolno wam w sporze i kłótni dzielić Chrystusowego Ciała. Czwarty ołtarz, ostatni, jest jak podsumowanie tego, co człowiek uczynił z największym darem, jaki otrzymał od Boga. Z czterech stron tego świata, jak z czterech fragmentów Ewangelii, Bóg stworzył człowiekowi nową ojczyznę. Te cztery fragmenty są jak cztery jej części wydzielone krzyżem na upieczonej rękami człowieka hostii, która dzięki słowom człowieka stała się Ciałem Boga. Są cztery, ale dotyczą Jednego. Jak cztery strony świata, w które Bóg wpisał swoją boską naturę, wchodząc pomiędzy ludzi.•