W bliskości Boga

Fragment książki "W bliskości Boga. Jak żyć liturgią?", wydanej przez Edycję Świętego Pawła. Dziękujemy Wydawnictwu za zgodę na publikację w portalu wiara.pl.

Czym jest duchowość liturgiczna?

Duchowość liturgiczną chrześcijan stanowią ich doświadczenia i przeżycia miłości Trójcy Świętej. Jest „udziałem wspólnoty wierzących w Boga w stwórczej i przekształcającej miłości Bożej w stosunku do świata; udziałem w łasce Pana, którą «szczodrze wylał w postaci wszelkiej mądrości i rozumienia przez to, że nam objawił tajemnicę swej woli według swego postanowienia, które przedtem w Nim powziął dla dokonania pełni czasów» (Ef 1, 9-10). W sercu tej duchowości znajduje się Misterium Paschalne Chrystusa” .

Duchowość liturgiczną stanowi realizowanie przez chrześcijanina pragnienia kierowania się na co dzień zasadami, o których mówi liturgia, oraz czerpania zawartych w niej łask Bożych. Oczywiście – zaznaczyć trzeba wyraźnie – duchowość tę stanowi kierowanie się treściami świętych celebracji i zawartymi w nich darami Bożymi nie tylko podczas sprawowania liturgii, lecz także w każdej sytuacji życia. Taka postawa sprawia, że wszystko, co wypełnia życie takiego chrześcijanina, wynika z liturgii – jako ze źródła, i do niej zmierza – jak do szczytu (za pomocą obrazu szczytu i źródła zilustrował liturgię Sobór Watykański II: „szczyt, do którego zmierza działalność Kościoła i źródło, z którego wypływa cała jego moc” . Duchowość liturgiczną wyraża zatem dynamiczna jedność wiary i jej urzeczywistnianie w życiu przez ludzi żyjących w określonych warunkach. To styl życia religijnego, stanowiący praktyczny sposób realizowania ideału chrześcijańskiego, o jakim mowa w świętych obrzędach liturgicznych. To zgodność między celebracją i codziennym życiem, w których wierni mają jednoczyć się ze zbawczymi tajemnicami naszego Pana – Jezusa Chrystusa.

Duchowość, o jakiej mowa, oznacza osobistą praktykę życia duchowego wierzącego, prowadzącą do osobowej relacji z Bogiem, do świętości. Podczas celebracji liturgicznych chrześcijanin poznaje bowiem, jaka ma być jego pobożność, która w określonych warunkach życia doprowadza do zjednoczenia z Bogiem. Przez coraz bardziej czynny udział w sprawowanym kulcie wierny może przeżywać doświadczenie duchowe, polegające na świadomym, całościowym i osobowym przyswojeniu tajemnic wiary i łask sakramentalnych. W ten sposób zgromadzony na liturgii lud odpowiada wiarą, nadzieją i miłością na udzielającą się w Chrystusie miłość Bożą. Zbawiciel bowiem nie przestaje działać w Kościele i w świecie, łącząc z sobą wspólnotę ludu Bożego.

Do podejmowania nieustannego trudu doświadczania bliskości żyjącego i działającego w duszy człowieka Zbawiciela wzywał św. Cyryl Jerozolimski: „Niech będzie mógł powiedzieć każdy: «Jestem oliwką, co kwitnie w domu Bożym, zaufam na wieki miłosierdziu Boga». Nie oliwką ziemską, lecz duchową, przynoszącą światło. Do Boga należy sadzić i podlewać, do ciebie zaś rodzić owoce. Bożą rzeczą jest udzielać łaski, twoim obowiązkiem jest ją brać i zachować. Nie gardź przeto łaską, że jest darmo dana, lecz ją bierz i pobożnie zachowaj!” . W znalezieniu odpowiedzi na pytanie dotyczące duchowości liturgicznej pomagają teksty stanowiące nauczanie papieży i teologów.

Wspomnieć w tym miejscu można kilkudniowe spotkanie liturgiczne, które pod hasłem Liturgia i świętość odbyło się w sierpniu 2004 r. we włoskim sanktuarium w San Giovanni Rotondo. W liście skierowanym do jego uczestników kard. Angelo Sodano przypomniał o znaczeniu liturgii jako szkoły świętości. Podkreślił, że święte obrzędy pomagają w przekształcaniu ludzkiego życia w modlitwę zarówno osobistą, jak i wspólnotową. Pobożne, świadome uczestnictwo w tych tajemnicach jednoczy z Chrystusem . Na tym właśnie polega duchowość liturgiczna (szczególnie eucharystyczna), o której – przywołując wskazania św. Pawła – przypomniał Benedykt XVI: „«wierni chrześcijanie potrzebują głębszego zrozumienia relacji pomiędzy Eucharystią i codziennym życiem. Duchowość eucharystyczna nie ogranicza się tylko do uczestnictwa we Mszy św. i pobożności wobec Najświętszego Sakramentu. Obejmuje ona całe życie». Ta uwaga nabiera dzisiaj szczególnego znaczenia dla nas wszystkich. Trzeba stwierdzić, że jednym z najpoważniejszych skutków dostrzegalnej w świecie sekularyzacji jest usuwanie wiary chrześcijańskiej na margines egzystencji, jakby była nieużyteczna w konkretnym życiu ludzi. Bankructwo takiego sposobu życia «jakby Boga nie było» jest dziś dla wszystkich widoczne. Dzisiaj trzeba odkryć na nowo, że Jezus Chrystus nie należy zwyczajnie do sfery prywatnych przekonań dotyczących abstrakcyjnej doktryny, ale jest rzeczywistą osobą, a Jego wejście w historię prowadzi do odnowienia życia wszystkich. Dlatego Eucharystia, jako źródło i szczyt życia i misji Kościoła, winna zaowocować duchowością – życiem «według Ducha» (Rz 8, 4n; por. Ga 5, 16. 25). Jest godne uwagi, że św. Paweł w Liście do Rzymian, w którym zaprasza do nowego duchowego kultu, przywołuje równocześnie konieczność przemiany własnego sposobu życia i myślenia: «Nie bierzcie więc wzoru z tego świata, lecz przemieniajcie się przez odnawianie umysłu, abyście umieli rozpoznać, jaka jest wola Boża: co jest dobre, co Bogu przyjemne i doskonałe» (12, 2). W ten sposób Apostoł Narodów podkreśla związek pomiędzy prawdziwym kultem duchowym a koniecznością nowego pojmowania istnienia i postępowania w życiu. Integralną częścią eucharystycznej formy życia jest odnowienie mentalności, «abyśmy już nie byli dziećmi, którymi miotają fale i porusza każdy powiew nauki» (Ef 4, 14)” .