Chrzest jako oczyszczenie

Liturgia eucharystyczna III niedzieli Wielkiego Postu stanowi głęboką katechezę chrzcielną. Jest to pierwsze skrutinium, które w początkach chrześcijaństwa stanowiło jedno z ogniw procesu przygotowania katechumenalnego. Dla nas z kolei daje ono możliwość pogłębienia treści sakramentu chrztu świętego. Jego celem jest przygotowanie do bardziej świadomego uczestnictwa w liturgii Triduum Paschalnego, a przede wszystkim celebracji Wigilii Paschalnej. Centralnym tekstem jest Janowa perykopa mówiąca o spotkaniu Chrystusa z Samarytanką przy studni Jakubowej. Ten fragment biblijny należy do klasycznych tekstów chrzcielnych. Na czoło tego dialogu wysuwa się obecność znaku wody żywej. Opis spotkania obok studni przepełniony jest subtelnymi wątkami teologicznymi. Jest w nim zawarta prośba Jezusa o materialny dar wody skierowana do Samarytanki. Jednocześnie zauważyć można wewnętrzne działanie Chrystusa, który wzbudza w kobiecie pragnienie daru wiary. Chrystus prosząc Samarytankę o wodę, zapalił w jej sercu ogień Boskiej miłości. Pragnienie, woda, dar, wiara i miłość stanowią szeroką teologiczną płaszczyznę rzeczywistości chrzcielnych. W kontekście tego spotkania oraz w świetle znaku wody sakrament chrztu świętego jawi się jako proces duchowego oczyszczenia. Jezus Chrystus będąc Źródłem wody żywej oraz nowego życia, dokonuje w sakramencie chrztu świętego oczyszczenia z brudu grzechu pierworodnego, z którym każdy człowiek przychodzi na ten świat. Zaś oczyszczony mocą tajemnicy paschalnej Chrystusa otrzymuje godność dziecka Bożego.

W duchu wielowiekowej tradycji lex credendi-lex orandi, prawda ta obecna jest w liturgii sakramentu chrztu świętego. Objawia ją nie tylko sam moment udzielenia chrztu, gdzie woda stanowi materię tego sakramentu. Potwierdza ją także nałożenie szaty jako jeden z momentów celebratywnych, których celem jest ukazanie i wyjaśnienie skutków będących rezultatem otrzymanego sakramentalnego oczyszczenia. Ten moment celebracji mocno wpisuje się w tradycję biblijną. Posiadanie szaty – podobnie jak bycie człowiekiem sytym – stanowiło znak Bożego błogosławieństwa. Przeciwnie zaś – brak szaty, nagość, czy odczuwanie głodu było traktowane jako znak przekleństwa, jako swoistego rodzaju karę za popełnione grzechy. Człowiek posiadający szatę był postrzegany jako osoba, która posiada godność. Z tej też racji przysługują jej należne prawa i przywileje, ale jednocześnie jest ona zobligowana do realizowania swoich obowiązków. W tym kontekście należy interpretować znak nałożenia białej szaty. Dla podkreślenia prawdy o czystości, niewinności i nieskazitelności serca wypełnionego łaską uświęcającą, przepisy nie przewidują możliwości stosowania szaty jakiegokolwiek innego koloru. Fakt ten ma nie tylko walor historyczny, nawiązujący do uroczystego przywdziewania przez ochrzczonych nowych szat, lecz jest znakiem nowego życia, włączenia w misterium, przyobleczenia się w Chrystusa (por. Ga 3, 27). Symbolika białej szaty chrzcielnej jest znakiem oczyszczenia, niewinności, symbolem nowego stworzenia i świadectwem godności dziecka Bożego.