Pascha - Nowa nam zajaśniała

Kościół Wschodni w swojej duchowości stawia święto Zmartwychwstania Pańskiego w centrum życia liturgicznego. Co prawda nie rozpoczyna ono roku liturgicznego, ale nadaje mu zupełnie inny wymiar. Do tej pory, poczynając od  święta Narodzenia Bogurodzicy (8 września)  teksty liturgiczne stawiały przed nami obraz  nieustannej wędrówki ku Zmartwychwstaniu. Nawet święto Narodzenia Pańskiego było tylko chwilowym „przystankiem” w drodze do poznania tajemnicy Odkupienia. 

Myślę, że nie trzeba tłumaczyć fenomenu Paschy w życiu każdego chrześcijanina. Chrześcijanin żyje bowiem „od Paschy do Paschy”. Jednak Pascha nie jest tylko wspomnieniem Zmartwychwstania Chrystusa, które stało się 2000 lat temu  w dalekiej Palestynie. To przede wszystkim, zgodnie z terminologią hebrajską, „przejście”. Dla żydów jest wspomnieniem wyjścia z niewoli egipskiej. Dla nas chrześcijan to moment przejścia dzięki ofierze Chrystusa ze śmierci do życia, z niebytu do wieczności. Właśnie dlatego pierwsi chrześcijanie tak radośnie celebrowali Zmartwychwstanie Chrystusa. Oto bowiem, jak pisze apostoł Paweł,  „wszystko co stare przeminęło, teraz wszystko nowe”. W związku z tym okres paschalny charakteryzuje się mnogością elementów związanych z duchową przemianą „starego człowieka” w „nowego człowieka”, zakorzenionego w Chrystusie.

Pierwszym z nich było zakończenie długiego okresu katechumenatu - przygotowania do przyjęcia Chrztu. W Wielką Sobotę, w czasie celebracji Wigilii Paschalnej, przyjmowano nowo ochrzczonych katechumenów do wspólnoty Cerkwi. Warto dodać, że w czasie Wielkiego Postu Cerkiew wytrwale modliła się w czasie Liturgii Uprzednio Poświęconych Darów za przygotowujących się do przyjęcia Chrztu.  Uwieńczeniem długotrwałych przygotowań był moment wyrzeknięcia się szatana i sił nieczystych i zanurzenia w chrzcielnicy. Współcześnie o tej zanikłej już praktyce przypomina wiernym śpiewany zamiast Trisagionu (pieśni Święty Boże, Święty Mocny, Święty Nieśmiertelny) hymn „Którzy w Chrystusie ochrzczeni są, w Chrystusa przyobleczeni są. Alleluja”.

W czasie Weczirni (Nieszporów) w Wielką Sobotę bardzo ważny jest moment zmiany koloru szat przez celebransów z ciemnych na jasne. Czynione jest to przy akompaniamencie śpiewu  „Powstań, Boże, sądź ziemię, albowiem Ty odziedziczysz wszystkie narody”. Obrzęd ten następuje bezpośrednio przed  proklamacją Ewangelii o przybywających do grobu Chrystusa niewiastach. Zmiana szat liturgicznych symbolizuje więc przejście z okresu pokuty i nawrócenia w czas radości paschalnej, której źródłem jest pusty grób Zbawiciela.