Wywyższony Krzyż

Jak w Polsce czcimy krzyż?

Sto kilkadziesiąt kościołów wystawiono ku czci Krzyża świętego (św. Krzyża, Znalezienia św. Krzyża, Podwyższenia św. Krzyża).

Zwyczajem przyjętym także w innych krajach chrześcijańskich, na drogach i rozstajach wystawia się krzyże. W niektórych stronach Polski (np. na Podlasiu) w jednej wiosce można spotkać kilkanaście krzyży. Są one umieszczane jako krzyże drewniane, często bardzo wysokie, albo w kapliczkach przydrożnych, polnych. Na Podlasiu przypina się do krzyży białe chusty, zwilżone często potem chorego, by mu wyjednały miłosierdzie Boże po śmierci lub zdrowie dzięki zasługom konania Chrystusa na krzyżu. Sporo krzyży można spotkać w Tatrach. Stawiano je tam, gdzie turyści ulegli gwałtownej śmierci lub dla uproszenia sobie łaski zachowania od podobnie nagłej śmierci. Krzyże są różne: żelazne, kamienne, drewniane. Pierwszy krzyż został postawiony w roku 1835 na ryglu Czarnego Stawu pod Rysami, osadzony w blok granitu przez proboszcza poronińskiego. Przełęcz Krzyżne pochodzi od krzyża, jaki tu kiedyś się znajdował. W Dolinie Chochołowskiej jest kilka krzyży. Krzyż na Giewoncie wystawił drugi proboszcz zakopiański w roku jubileuszowym 1900. Jest wysoki na 12 m i z daleka widoczny. Wyżej od niego jest tylko figurka Niepokalanej, na Orlej Perci na wysokości 2 160 m, umieszczona tam z okazji 50-lecia ogłoszenia dogmatu Niepokalanego Poczęcia Maryi przez znanego taternika, ks. Walentego Gadomskiego, jednego z najwybitniejszych w historii katechetów polskich (1854-1904).

A oto wykaz miejscowości, w których herbie znalazł się znak krzyża: Elbląg, Gdańsk, Leszkowy, Oliwa, Starogard, Steblewo, Wejherowo i inne.

Wypada wreszcie wymienić miejscowości, które kiedyś słynęły jako pątnicze Sanktuaria Męki Pańskiej: Sępolno koło Kamienia Pomorskiego, Kijewo Królewskie koło Chełmna, Drzycim koło Grudziądza, Zimna Brzezina koło Kożuchowa, Rzepin, Bledzew koło Międzyrzecza, Międzylesie koło Dobrego Miasta, Chwalęcin koło Ornety, Święta Lipka i inne.

Do dnia dzisiejszego odbiera św. Krzyż wielką cześć w katedrze krakowskiej i w katedrze warszawskiej, w Mogile, w Braniewie (kościół redemptorystów), w Starym Sączu, Miletynie, w Augustowie (kapliczka Chrystusa klęczącego) itd.

Od części relikwii drzewa Krzyża świętego, jaką mieli otrzymać benedyktyni od św. Emeryka (+ 1031), syna św. Stefana, nazwano klasztor, kościół i całe pasmo górskie "Świętokrzyskimi".