Gorzkie Żale

Chrystus umiłował nas

Pokora serca

Ks. Leszek Smoliński

Cierpiący Jezus, który z miłości do człowieka oddaje swoje życie na ołtarzu krzyża, uniżył samego Siebie, pokazując istotę wielkości.

1. „Gdy Chrystus powiedział: ‚Uczcie się ode Mnie, bo jestem cichy i pokornego serca’ (Mt 11,29), wskazał, że ‚potrzebuje naszej małości, naszej pokory serca, aby się wyrazić’ (Dn 202). Pokora jest kluczowym elementem rozwoju duchowego. Otwiera nas na działanie łaski i prowadzi do głębszej relacji z Bogiem. Pokora fascynowała św. Franciszka z Asyżu, który zwykł był wołać: „Patrzcie bracia na pokorę Boga!” i zwracając się do Boga mówił: „Jesteś pokorą!”. Dlatego w Pieśni słonecznej uczynił z wody symbol pokory. „Pochwalony bądź, Panie mój, przez siostrę wodę, która jest pożyteczna i pokorna, i cenna, i czysta”. Woda jest pokorna, ponieważ rozdaje siebie, zawsze schodzi aż do osiągnięcia najniższego punktu. Woda wybiera zawsze dla siebie ostatnie miejsce. W przeciwieństwie do pary, która zawsze dąży do góry i dlatego słusznie jest łączona z pychą.

2. Pokora nie tylko nie poniża człowieka, ale czyni go prawdziwym, autentycznym. Pokorny to ten, który chodzi po ziemi, kto twardo trzyma się ziemi, kto nie ulega zmieniającym się modom, nie wbija się w pychę z powodu pochwał. Ciągle powtarza sobie jak św. Paweł: „Cóż masz, czego byś nie otrzymał? A jeśliś otrzymał, to czemu się chełpisz, tak jakbyś nie otrzymał?” (1 Kor 4,7). W Królestwie Bożym nagradzana jest skromność i pokora. Tymczasem w sprawach ziemskich odwrotnie, nierzadko bardziej cenione są karierowiczostwo i dominowanie; skutki tego są oczywiste dla wszystkich: rywalizacja, krzywdy, niezadowolenie (św. Jan Paweł II, Anioł Pański, 2.09.2001).

3. Człowiek pokorny uznaje, że Bóg jest wszystkim i że wszelkie dobro pochodzi od Niego. Św. Teresa z Avila, hiszpańska mistyczka i doktor Kościoła, obrazuje rolę pokory alegorią wziętą z gry w szachy. Żeby wygrać partię w szachy, trzeba najpierw umieć ustawić figury i piony na szachownicy, a potem umiejętnie nimi manewrować. Teresa umie grać w szachy i dlatego wie, że spośród figur najważniejsza w grze jest królowa, inne figury i pionki pomagają jej tylko. Królowa (hetman) z gry w szachy jest właśnie obrazem pokory! Inne zalety i sprawności będą jej pomagać. Jest to niezwykła sprawność, ale tylko dla Boga i dla tych, którzy poznają prawdę o Nim. Dla pozostałych pokora to coś dziwnego, nienormalnego, wręcz odpychającego. Św. Teresa daje taki oto przepis na pokorę: poznaj dwie prawdy: o sobie – że jest w tobie także zło, i o Bogu – że On ciebie takim kocha.

4. Człowiek prawdziwie pokorny potrafi walczyć za prawdę, ponieważ sam jest wolny. Prawdziwie wielkoduszni i odważni są tylko święci. Iluż z nas tłumacząc się, że nie chcą być deptani, nie zauważa, że wciąż depcze innych! Jak ma wyglądać nasza życiowa pokora? Jan Dobraczyński przedstawił jej motto w „Listach Nikodema”: „Wykonać swoje i zniknąć. Wypalić się jak lampa do ostatniej kropli oliwy... I niczego nie żałować”.

Jak zauważył papież Franciszek, pokora jest dla chrześcijanina «złotą regułą», a «robienie postępów» oznacza «uniżanie się». Czy może być bardziej pociągające świadectwo autentycznego chrześcijaństwa? Jesteśmy wezwani, by wraz z Jezusem przechodzić przez „bramę pokory” – w ten sposób uczymy się bojaźni Bożej, która jest zachwytem i przejęciem Boskim majestatem. Wywołuje w nas pragnienie adoracji, uwielbienia, przebywania w Bożej obecności.

„Panie, umieść mnie w głębinach Twego serca; trzymaj mnie tam, udoskonalaj, oczyszczaj i rozpalaj, unieś mnie wysoko, aż moje „ja” całkowicie się w Tobie rozpłynie” (Pierre Teilhard de Chardin SJ).