Liturgia - piękno i zakorzenienie

PRZYGOTOWANIE DARÓW (1)

Początkowo Eucharystia sprawowana była w połączeniu z agapami, a dla wyznawców Chrystusa czymś oczywistym i naturalnym było przynoszenie darów, zwłaszcza tych służących podtrzymaniu życia. Były one w części przeznaczone do Eucharystii, w części na utrzymanie duchownych („opłacano” z tego również służbę kościelną), a w części dla potrzebujących (zarówno z miejscowej wspólnoty jak i pozamiejscowych).

Ofiarowanie darów było wyrazem wewnętrznej postawy oddania siebie samego Chrystusowi i woli aktywnego włączenia się w ofiarę Chrystusa.

Kiedy w II wieku pojawiła się groźna herezja gnostycyzmu, negująca wartość rzeczywistości materialnej, przynoszenie darów stało się jedną z form podkreślania, że wszystko co stworzone jest dobre i jest darem Bożym.

Pisze o tym między innymi Ireneusz, który w przynoszonych darach upatruje „pierwociny stworzenia” („Adversus haereses” IV, 18). O przynoszeniu darów wspominają również: Tertulian, Cyprian, Hipolit i Augustyn.

Od IV wieku praktyka przynoszenia darów staje się powszechna w całym Kościele. W liturgii rzymskiej były one (chleby) zbierane osobiście przez papieża. Przyniesione natomiast wino do było przez archidiakona zlewane do dużego kielicha.

W liturgii galijskiej wierni przynosili dary na początku Mszy do zakrystii, a diakoni i inni posługujący składali je na ołtarzu. Istniał również zwyczaj odczytywania imion ofiarodawców.

Oprócz chleba i wina przynoszono także: winogrona, oliwę, wosk, sery, masło, miód, kwiaty, jarzyny, ptaki i zwierzęta. Niekiedy również – zwłaszcza w wielkie święta czy wyjątkowe uroczystości – ofiarowywano również drogocenne przedmioty, zwykle naczynia liturgiczne. Od XI wieku (a w Hiszpanii już od VII w.) najczęstszymi ofiarami zaczynają być pieniądze. Dary natomiast składane są tylko przy szczególnych okazjach takich jak msze papieskie (co przetrwało do dnia dzisiejszego), święcenia biskupa, pogrzeby, śluby, święta patronalne itp.

Obrzęd przygotowania darów pełnił kilka istotnych zadań:

a) funkcjonalne – pozwalał przygotować „materię” Eucharystii

b) społeczne – dary były rozdzielane między potrzebujących

c) wspólnototwórcze – przypominał i budził odpowiedzialność za siebie nawzajem

d) teologiczne – obrzędy przygotowania darów przygotowują wiernych do współofiarowania się z Chrystusem, są wyrażeniem gotowości do jedności z Chrystusowym aktem oddania się i posłuszeństwa Ojcu Niebieskiemu

Również i dzisiaj uczestnictwo w przygotowaniu darów powinno mobilizować do „przynoszenia” siebie do przemiany, a co za tym idzie – do uznania najpierw własnej słabości i grzechu oraz potrzeby miłości. Jednocześnie miłość ta winna być nieustannie weryfikowana w praktyce – poprzez czynną miłość bliźniego.