Postawy i gesty w liturgii

Ogólne Wprowadzenie do Mszału zwraca uwagą na to, iż "jednakowa postawa ciała, którą powinni zachować wszyscy uczestnicy liturgii, jest znakiem wspólnoty i jedności zgromadzenia, wyraża bowiem, a zarazem wywiera wpływ na myśli i uczucia uczestników" (nr 20).

Jak zewnętrzne zachowanie się człowieka wynika zawsze z wewnętrznego usposobienia, tak również w liturgii zewnętrzne wykonywanie pewnych gestów jest przejawem przeżyć wewnętrznych. I z drugiej strony: przyjmowanie zewnętrznych postaw potrzebne jest dla obudzenia i rozwijania w sobie wewnętrznego kultu Boga. Kult bowiem ze swej natury ma charakter całościowy; to znaczy dotyczy tak wnętrza człowieka, jak i jego ciała. Ludzie praktykują pewne gesty dla głębszego i żywszego zajmowania się sprawami Bożymi. Tak jak ludzie okazują sobie miłość i uczucia za pomocą gestów; tak w liturgii; postawy i gesty są znakami miłości do Boga. Dlatego tak ważne jest, by były zachowywane i wykonywane z czułą starannością, czcią i skupieniem. Dotyczy to zwłaszcza nas - sług Ołtarza, z których wzór ma czerpać całe zgromadzenie liturgiczne.

Czym różni się postawa od gestu? Postawa dotyczy układu całego ciała, gest zaś jego części: najczęściej głowy lub rąk.

Postawy liturgiczne:

• Postawa stojąca
• Postawa klęcząca
• Postawa siedząca
• Leżenie krzyżem
• Procesja

Gesty liturgiczne:

• Pokłon
• Podnoszenie oczu
• Pocałunek pokoju
• Znak pokoju
• Nałożenie rąk
• Rozłożenie rąk
• Złożenie rąk
• Bicie się w piersi
• Obmycie rąk
• Znak krzyża

Postawy liturgiczne

Postawa stojąca

Postawa stojąca jest wyrazem uszanowania. Wszędzie na widok osoby wyżej postawionej przybiera się postawę stojącą. Podczas liturgii postawa stojąca jest zewnętrznym znakiem głębokiego uszanowania dla Boga jako najwyższego Pana (Mt 6,5; Mk 11,25; Łk 18,11; 22,46).

Postawę stojącą przybierają także osoby pośredniczące między dwiema stronami. W szczególny sposób przysługuje ona liturgowi, jako pośrednikowi między społecznością wiernych a Bogiem. Stąd liturg (celebrans) stoi, gdy czyta słowo Boże i odmawia modlitwy.

Stanie jest znakiem radości z odkupienia. Dlatego od czasów apostolskich w czasie sprawowania misteriów zbawienia, przyjmowano postawę stojącą, zwłaszcza w niedzielę (dzień zmartwychwstania) i w czasie wielkanocnym.

W postawie stojącej Ojcowie Kościoła widzieli symbol świętej wolności dzieci Bożych. Uwolnione od grzechu i nie są już niewolnikami. Omawiana postawa stojąca oznacza też gotowość do działania w liturgii.
Kiedy zachowujesz postawę stojącą?

• Od początku Mszy Świętej aż do oracji włącznie.
• Od wersetu "Alleluja" przed Ewangelią aż do zakończenia Ewangelii.
• Podczas wyznania wiary i modlitwy powszechnej.
• Od wezwania kapłana "Módlcie się, aby moją i waszą ofiarę...".
• Podczas prefacji aż do "Święty, Święty ..." włącznie.
• Po aklamacji "Oto wielka tajemnica wiary" aż do "Baranku Boży" włącznie.
• Podczas Modlitwy po Komunii św. oraz obrzędów zakończenia.