doświadczalna przez człowieka rzeczywistość, wskazująca na rzeczywistość głębszą, której nie można doświadczyć bezpośrednio. Ponieważ liturgia ma być więzią między nami a ową właściwą, niedostępną człowiekowi wprost rzeczywistością, musi właśnie posługiwać się znakami; sprawując ją, muszą zatem ludzie wyrażać w znakach to, co się w nich dokonuje. Uchwytny zmysłowo wyraz nie jest w liturgii czymś zewnętrznym, lecz właściwym człowiekowi naturalnym sposobem zachowania; rzeczywistość Boża pod znakami chleba, wina, wody czy oleju, w symbolicznych postaciach zgromadzenia, uczty, kąpieli czy włożenia rąk nie jest magią, lecz ludzkim kształtem, jaki Bóg nadał naszemu zbawieniu.