Za Jezusem Jego drogą

2. Kontekst drugiego czytania Jk 2,14-18

List Jakuba – jak to już pisałem w ostatnich odcinkach cyklu – to zbiór różnych wskazań Apostołów. Łączy je właściwie tylko jedno: są konkretne, do bólu przyziemne. Nie tak wzniosłe jak u św. Pawła...

Przytoczmy tekst czytania, jak to zazwyczaj robimy, w nieco szerszym kontekście. By usłyszeć też wskazanie, którego podczas niedzielnej liturgii nie usłyszymy i by zapoznać się szerzej z argumentacją Jakuba w jego sporze z powołującymi się na św. Pawła...

Choćby ktoś przestrzegał całego Prawa, a przestąpiłby jedno tylko przykazanie, ponosi winę za wszystkie. Ten bowiem, który powiedział: Nie cudzołóż!, powiedział także: Nie zabijaj! Jeżeli więc nie popełniasz cudzołóstwa, jednak dopuszczasz się zabójstwa, jesteś przestępcą wobec Prawa. Mówcie i czyńcie tak, jak ludzie, którzy będą sądzeni na podstawie Prawa wolności. Będzie to bowiem sąd nieubłagany dla tego, który nie czynił miłosierdzia: miłosierdzie odnosi triumf nad sądem.

Jaki z tego pożytek, bracia moi, skoro ktoś będzie utrzymywał, że wierzy, a nie będzie spełniał uczynków? Czy [sama] wiara zdoła go zbawić? Jeśli na przykład brat lub siostra nie mają odzienia lub brak im codziennego chleba, a ktoś z was powie im: "Idźcie w pokoju, ogrzejcie się i najedzcie do syta!" - a nie dacie im tego, czego koniecznie potrzebują dla ciała - to na co się to przyda? Tak też i wiara, jeśli nie byłaby połączona z uczynkami, martwa jest sama w sobie.  Ale może ktoś powiedzieć: Ty masz wiarę, a ja spełniam uczynki. Pokaż mi wiarę swoją bez uczynków, to ja ci pokażę wiarę ze swoich uczynków. Wierzysz, że jest jeden Bóg? Słusznie czynisz - lecz także i złe duchy wierzą i drżą.  

Chcesz zaś zrozumieć, nierozumny człowieku, że wiara bez uczynków jest bezowocna?  Czy Abraham, ojciec nasz, nie z powodu uczynków został usprawiedliwiony, kiedy złożył syna Izaaka na ołtarzu ofiarnym? Widzisz, że wiara współdziałała z jego uczynkami i przez uczynki stała się doskonała. I tak wypełniło się Pismo, które mówi: Uwierzył przeto Abraham Bogu i poczytano mu to za sprawiedliwość, i został nazwany przyjacielem Boga. Widzicie, że człowiek dostępuje usprawiedliwienia na podstawie uczynków, a nie samej tylko wiary. Podobnie też nierządnica Rachab, która przyjęła wysłanników i inną drogą odprawiła ich, czy nie dostąpiła usprawiedliwienia za swoje uczynki?  Tak jak ciało bez ducha jest martwe, tak też jest martwa wiara bez uczynków.  

Ciekawe, prawda? Wybiórcze traktowanie prawa Bożego jest tak samo lekceważeniem Boga, jak odrzucenie wszystkiego. No i ta uwaga,  że surowo sądzeni będą ci, którzy swoich win nie przykryją czynionym przez siebie miłosierdziem....

Ale w drugim czytaniu tej niedzieli najważniejsza jest spraw wiary i uczynków. Czy to, co pisze św. Jakub przeczy temu, co pisał św. Paweł? Żadną miarą. Kluczem do zrozumienia tego jest odkrycie, co kryje się pod pojęciem „wiary”. Nie chodzi nawet o kwestię definicji, czy jest „powiedzeniem «tak» objawiającemu się Bogu”. Chodzi o to, jak owo „tak” wygląda.