Służba liturgiczna w dokumentach ogólnokościelnych i II Polskiego Synodu Plenarnego

2. Teologiczne podstawy posług i funkcji liturgicznych

a. Natura liturgii

Czym jest i czym winna być liturgia, poznajemy analizując misterium Kościoła. Rozumienie Kościoła znajduje odbicie w działaniach liturgii jako podstawowej funkcji urzeczywistniania się Kościoła. Sprawowanie bowiem liturgii wydobywa i ukazuje określony model Kościoła. Sobór Watykański II i posoborowe dokumenty podkreśliły w eklezjologii znaczenie wspólnoty. Kościół to lud Boży, Lud Święty sprawujący obrzędy i zorganizowany pod zwierzchnictwem biskupów (por. KL 26).

Skoro Kościół jest ludem Bożym, dlatego jego liturgia jest dziełem wszystkich jego członków. "Czynności liturgiczne nie są prywatnymi czynnościami, lecz uroczyście sprawowanymi obrzędami Kościoła. (...) Dlatego czynności liturgiczne należą do całego Ciała Kościoła, uwidaczniają je i na nie oddziałują. Poszczególnych natomiast członków dotyczą w różny sposób, stosownie do różnorodności stanów, zadań i czynnego uczestniczenia" (KL 26).

Udział ludu Bożego w czynnościach liturgicznych nie jest bezkształtny, masowy. Lud Boży jest zorganizowany i funkcjonalnie zróżnicowany. W celebracjach liturgicznych każdy winien spełniać swoją funkcję i czynić tylko to i wszystko to, co do niego należy (por. KL 28).

Urzeczywistnienie założeń Konstytucji o liturgii znalazło się we Wprowadzeniu: "Każdy z uczestników zgromadzenia eucharystycznego ma prawo i obowiązek wnieść wkład we wspólne uczestnictwo, w zależności od stopnia święceń i od spełnianej funkcji. Wszyscy zatem, tak słudzy liturgii, jak wierni, pełniąc swoje funkcje, mają czynić tylko to wszystko, co do nich należy, aby w ten sposób w samym porządku akcji liturgicznej ukazywał się Kościół ze swą strukturą różnych święceń i posług" (OWMR 58).

b. Kapłaństwo wspólne wszystkich ochrzczonych

Podstawą uczestnictwa wiernych w liturgii jest sakrament chrztu. Chrzest daje uczestnictwo w kapłaństwie Chrystusa, w Jego misji prorockiej i królewskiej (por. KKK 1268). Synod Plenarny wyjaśnia: "Funkcję kapłańską Kościół urzeczywistnia przez sprawowanie Eucharystii i innych sakramentów" oraz innych form liturgicznych. Chrzest daje także udział w kapłaństwie wspólnym wiernych (por. KKK 1268). Wierni je realizują przez czynny udział w liturgii, zwłaszcza w zgromadzeniu eucharystycznym.

Kapłaństwo powszechne uprawnia i zobowiązuje do czynnego uczestnictwa i wykonywania przysługujących wiernym funkcji liturgicznych. Wszystkie czynności liturgiczne są czynnościami Chrystusa i Jego mistycznego Ciała - Kościoła - podkreśla Synod Plenarny. Dlatego zgromadzenie, które celebruje, jest wspólnotą ochrzczonych poświęconych przez odrodzenie i namaszczenie Duchem Świętym jako święte kapłaństwo, aby składać ofiary duchowe. Urzeczywistnia ono kapłaństwo wspólne, zwane też chrzcielnym.
W celebracji sakramentów "całe zgromadzenie jest więc liturgiem, każdy według swojej funkcji, ale w jedności Ducha, który działa we wszystkich. W sprawowaniu liturgii każdy spełniający swą funkcję, czy to duchowny, czy świecki, powinien czynić tylko to i wszystko to, co należy do niego z natury rzeczy i na mocy przepisów liturgicznych" (KKK 1144).

"Ze względu na spełnianie funkcji kapłaństwa wspólnego wiernych istnieją także inne szczególne posługi, nie udzielane przez sakrament święceń" (KKK 1143).