LAMPY OLIWNE

 W starożytności używano ich przede wszystkim w krajach śródziemnomorskich. Rzymianie rozpowszechnili je również na obszarach, gdzie nie rosły drzewa oliwkowe. Pierwotnie były to płaskie i otwarte miseczki z wypalonej gliny. Nacięcia na brzegach służyły do przytrzymania knota. Konstrukcja lampy oliwnej powoli przybierała formę bardziej zamkniętą. W miękkiej glinie przed jej wypaleniem formowano jeden lub kilka dzióbków, do których wkładano knoty. Z szerszej strony znajdował się otwór do nalewania oliwy, przez który również dochodziło powietrze.

Lampy o prostym kształcie wykonywano na kole garncarskim, natomiast dla form nieregularnych sporządzano dwuczęściowy model negatywowy, ozdabiany nieraz bogatymi ornamentami. Knot wykonywano z resztek tkanin lub skręconych włókien roślinnych. W kulcie świątynnym używano do lamp wyłącznie czystej oliwy, pozyskiwanej przez rozgniatanie oliwek w moździerzu oraz ich wyciskanie w koszu za pomocą ciężkiego kamienia.

Knoty do takich lamp wyrabiano z pasków pochodzących ze zużytych szat liturgicznych lewitów. Do oliwy dodawano substancje wonne oraz szczyptę soli dla zwiększenia intensywności płomienia. Brak oliwy w lampie mógł zostać niezauważony, jeśli miała kształt zamkniętej czarki, czyli w lampach najpowszechniej używanych w Palestynie za czasów Jezusa. W Piśmie Świętym znaczenie lampy związane jest z bogatą symboliką światła i ciemności. Zapalona lampa jest znakiem życia. Oznacza też gotowość przyjęcia oraz troski o to, co najcenniejsze (Mt 25,1-13; Łk 15,8). Lampy muszą zostać przygotowane i napełnione oliwą, ponieważ, gdy nadejdzie Oblubieniec, trzeba będzie je zaraz zapalić. Odniesienie symboliki lampy i zabiegów o nią do postaw gotowości i czujności pomaga w zrozumieniu Pawłowego wezwania: „Albowiem Bóg, Ten, który rozkazał ciemnościom, by zajaśniały światłem, zabłysnął w naszych sercach, by olśnić nas jasnością poznania chwały Bożej na obliczu Chrystusa. Przechowujemy zaś ten skarb w naczyniach glinianych, aby z Boga była owa przeogromna moc, a nie z nas” (2 Kor 4,6-7).