Stacja u Matki Boskiej przy Via Lata

Opis stacji

Bazylika Matki Boskiej przy Via Lata (Basilica di Santa Maria in Via Lata al Corso) pełna jest pamiątek chrześcijańskiej starożytności. Pobożne przekazy mówią nam, że mieszkali tutaj w różnym okresie święci Paweł, Łukasz, Piotr i Jan. Ze skąpych informacji archeologicznych wiadomo, że istniejący tu w pierwszym wieku kompleks pomieszczeń zamieniono w trzecim wieku na magazyn z portykiem od strony frontowej. Ponieważ znajdował się on przy Via Lata, głównej drodze do miasta prowadzącej od bramy północnej, w piątym bądź szóstym wieku powstała tu diakonia, czyli miejsce, gdzie chrześcijanie troszczyli się o biednych i potrzebujących.

Diakonia ta znajdowała się nieopodal łuku triumfalnego Arcus Novus, wzniesionego dla Dioklecjana w 303 roku nad Via Lata. W 1149 roku Eugeniusz III zbudował nad diakonią kościół. Zarówno bazylika Matki Boskiej, jak i sąsiednia bazylika św. Marcelego są odwrócone fasadami od łuku Dioklecjana (i dzisiejszej Via del Corso), co było być może świadomym wyrażeniem pogardy dla jednego z najbardziej okrutnych prześladowców chrześcijan. Zmiany, jakie wprowadził Innocenty VIII w 1492. roku, obejmowały między innymi odwrócenie kościoła, który odtąd stał zwrócony fasadą do Corso, natomiast apsydę poszerzono tak, że znalazła się na terenie klasztoru i kościoła św. Cyriaka, będącego w sąsiedztwie. Freski z siódmego wieku znajdujące się w diakonii przeniesiono kilka lat temu do pobliskiego muzeum.

Kościół zawdzięcza swój charakterystyczny wystrój wnętrza barokowi. Składają się na niego dwadzieścia cztery kolumny z czerwonego jaspisu i najpiękniejsze w Rzymie organy pięknie obłożone srebrem. W 1650 roku Innocenty X włączył świątynię w budowaną w tym miejscu rodzinną rezydencję – Palazzo Doria Pamphili, natomiast jego następca, Aleksander VII, który pochodził z rodziny bankierów Chigi, nie szczędził wydatków na dalsze upiększenia: nową fasadę zaprojektował jego ulubiony architekt Pietro da Cortona, a wysoki łuk na jej drugim poziomie przywołuje wspomnienia stojącego kiedyś nieopodal łuku triumfalnego Dioklecjana. Gdy bazylika Matki Boskiej zastąpiła jako kościół stacyjny bazylikę św. Cyriaka (zburzoną podczas przebudowy miasta zainicjowanej przez Aleksandra), Pietro Cortona przeprojektował także kryptę, będąca jedyną pozostałością zburzonej świątyni, a zatrudniony przez niego Cosimo Fancelli wykonał elegancką marmurową płaskorzeźbę świętych Piotra, Pawła, Marcjalisa i Łukasza. Na suficie transeptu mistrz malarstwa iluzjonistycznego Viviano Codazzi namalował, z wykorzystaniem fałszywej perspektywy, wiszącą nad transeptem galerię. Widzimy tam gibką postać siedzącą okrakiem na balustradzie, a nad nią anioła z girlandą.

W głównym ołtarzu zaprojektowanym przez Giana Lorenza Berniniego i otoczonym siedemnastowiecznym freskiem przedstawiającym Wniebowzięcie, którego autorem jest Andrea Camassei, znajduje się jeden z najstarszych obrazów, jakie możemy podziwiać w tej świątyni: Maryja, nasza Orędowniczka, umieszczony w ciężkiej złoconej ramie. Ikonie tej przypisywano i przypisuje się wiele cudów i jak mówią pobożne przekazy, jest to jeden z siedmiu wizerunków Madonny, które wykonał św. Łukasz. W ołtarzu znajdują się także relikwie św. Cyriaka oraz Agapitusa, męczennika i diakona z trzeciego wieku.

Eleganckie neoklasycystyczne nagrobki wykonane zostały dla rodziny Bonapartego – bratanicy cesarza Francuzów Zenaidy Bonaparte i jej syna Josepha Luciena Charles’a Napoleona Bonaparte. Kiedy rodzina Napoleona musiała opuścić Francję po klęsce cesarza pod Waterloo, papież Pius VII, jego dawny więzień, pozwolił jej zamieszkać w Rzymie.

Łyk wody żywej

  wydawnictwom.pl George Weigel: Rzymskie pielgrzymowanie Dzisiejsza stacja została przeniesiona do Bazyliki Matki Boskiej przy Via Lata, gdy Michał Anioł przekształcił ruiny term Dioklecjana w Bazylikę Matki Boskiej Aniołów i Męczenników – co jest dowodem na to, jak historia zbawienia przemienia historię świata. Tego rodzaju transformacje trudno czasami dostrzec z upływem czasu. I dlatego pierwsza prefacja o Męce Pańskiej z dzisiejszej Mszy Świętej to dziękczynienie kierowane do Ojca za to, że dał nam moc rozpoznawania, jak w historii dokonuje się historia zbawienia, której autorem jest Bóg:

Przez Mękę Twojego Syna dałeś zbawienie całemu światu, który może odtąd wychwalać Twoją wielkość. Na Krzyżu dokonał się sąd nad światem i zajaśniała potęga Chrystusa Ukrzyżowanego.