Lektor: historia i współczesność

List Kongregacji precyzuje pewne aspekty kanonu 230 § 2 zaznaczając najpierw, że posiada on charakter prawa pozwalającego a nie nakazującego. Jest więc w nim mowa jedynie o możliwości, a nie obowiązku zlecania tych funkcji na równi mężczyznom i kobietom. Kongregacja przypomina jednocześnie, że wskazane jest zachowanie tradycji Kościoła, według której posługę przy ołtarzu pełnią chłopcy. Uzasadnia to tym, że praktyka ta przyczynia się do powstawania powołań kapłańskich. Dlatego zaleca również duszpasterzom odpowiednią troskę o grupy ministranckie. W ten sam sposób już wcześniej uzasadniał posługę ministrantów przy ołtarzu A. G. Martimort. Zauważamy więc, że w kolejnych dokumentach Stolicy Apostolskiej powoli odchodzi się od zastrzeżenia funkcji liturgicznych jedynie mężczyznom i stopniowo zezwala na ich pełnienie, chociaż ciągle w ograniczonym zakresie także przez kobiety.

Kobieta lektor i ministrantki w Polsce

Instrukcja Episkopatu Polski w związku z wydaniem nowego mszału ołtarzowego (11 III 1987) wymaga, aby w liturgii uczestniczyli "ministranci, lektorzy, psałterzysta i schola". We Mszach z udziałem wiernych "czytania przed Ewangelią wykonują odpowiednio przygotowani lektorzy: chłopcy lub dorośli mężczyźni [�]. W wypadkach szczególnych funkcje lektora i psałterzysty może pełnić kobieta wykonując czytania i śpiewy z miejsca głoszenia słowa Bożego" (nr 23). Miejscem tym jest ambona, czyli zniesiono przepis, aby kobieta czytała spoza prezbiterium, ale w dalszym ciągu kobieta lektor nie jest traktowana na równi z mężczyznami, gdyż jej posługę uznaje się za nadzwyczajną (jedynie w szczególnych wypadkach).

Najnowsze Wskazania Episkopatu Polski po ogłoszeniu nowego wydania Ogólnego Wprowadzenia do Mszału rzymskiego (25 XI 2004) podkreślają, że liturgia jest dziełem całego Kościoła, w którym wszyscy, tzn. "wyświęceni szafarze i wierni świeccy pełniący swój urząd posługi lub swoją funkcję, winni wykonywać tylko to wszystko, co do nich należy (nr 1). Ponieważ wykonywanie czytań nie należy do przewodniczącego lecz do posługujących, wymaga się aby wspólnota przygotowała "do tej funkcji zarówno mężczyzn, jak i kobiety" (nr 11). Wierni świeccy "powinni spełniać w liturgii wszystkie funkcje, które są dla nich przeznaczone, a więc czytać słowo Boże z wyjątkiem Ewangelii" (nr 44). Wszystkie funkcje przewidziane dla świeckich mogą wypełniać "zarówno mężczyźni jak i kobiety, z wyjątkiem czynności, które są bezpośrednio usługiwaniem kapłanowi przy ołtarzu i przy miejscu przewodniczenia" (nr 45). Te bowiem zastrzeżone są dla "męskiej służby liturgicznej (ministrantów). Jedynie za zgodą biskupa, po konsultacji z Konferencją Biskupów, "mogą być powierzone (ministrantkom) dziewczętom" (nr 45; por. RS nr 46). Kobiety pełniące funkcje lektora mogą także podawać wezwania modlitwy wiernych, jeśli nie ma diakona (nr 23). Po raz pierwszy kobiety zostały uznane za zdolne pełnić funkcję (munus) lektora bez żadnych ograniczeń. W dalszym ciągu jednak nie mogą być na stałe ustanowione do posługi (ministerium) lektora.