Ofiary Starego Testamentu

2. Ofiara przebłagalna (hattat), czyli ofiara za grzech. Ofiara za grzech nie była znana aż do momentu zawarcia Przymierza Synaickiego, gdyż wcześniej nie istniała prawna możliwość oczyszczenia jakiegokolwiek grzechu przez ofiarę. Ofiary za grzech i występek nie były wcale najistotniejszym składnikiem ceremonialnej części Prawa. Ofiary, które w Prawie były najważniejsze, są wymienione w pierwszym komentarzu do Dekalogu (Wj 20,24) i są to ofiary całopalne i biesiadne (spokojne), a więc te, które Stary Testament określa mianem „miłej wonności”. Te właśnie ofiary miały być zasadniczym celem wybudowania ołtarza. Ofiary zadośćuczynienia były złem koniecznym, nie były dla Pana przyjemne. Ich celem było przypominanie grzechu i wzbudzanie skruchy: „Prawo bowiem, posiadając tylko cień przyszłych dóbr, a nie sam obraz rzeczy, przez te same ofiary, corocznie ciągle składane, nie może nigdy udoskonalić tych, którzy się zbliżają. Czyż bowiem nie przestano by ich składać, gdyby składający je raz na zawsze oczyszczeni nie mieli już żadnej świadomości grzechów? Ale przez nie każdego roku [odbywa się] przypomnienie grzechów.” (Hbr 10,1-3)

Ofiarę przebłagalną składano jako przebłaganie za grzechy popełnione z nierozwagi lub dla usunięcia niesprawiedliwości w sprawowaniu kultu spowodowanej przez zaciągnięcie kapłańskiej (lewackiej) nieczystości. Cztery okoliczności życiowe domagały się od Izraelity złożenia ofiary przebłagalnej: zaciągnięcie winy moralnej, narodziny dziecka, uzdrowienie z trądu i zakończenie ślubu nazireatu.

Ponieważ przy tego typu ofierze akcentowano moment przebłagania, jej ryt zawierał ceremoniał krwi. Przy składaniu ofiary przez pojedynczego człowieka z ludu krwią skrapiano rogi ołtarza całopaleń. W Dzień Pojednania (Jom Kippur) wnoszono krew do Miejsca Najświętszego, siedmiokrotnie kropiono podłogę przed Arką Przymierza oraz samą płytę ubłagalni przykrywającą Arkę. Na ołtarzu palono wówczas wszystkie tłuste części zwierząt ofiarnych, gdyż uważano je za najlepsze, zatem należne samemu Jahwe. Natomiast mięso ofiar było wynoszone do spalenia poza miastem. Rytuał pokropienia krwią uwzględniał ciężkość grzechów oraz status społeczny osoby popełniającej przewinienie. Na przykład grzech pojedynczego kapłana lub całej społeczności uważany był za bardziej poważny, cięższy niż grzech jednostki. Im cięższa wina, tym rytu pokropienia krwią dokonywano bliżej Miejsca Najświętszego (Świętego Świętych). Wnoszenie krwi do Przybytku odróżnia zasadniczo ofiarę za grzech od wszystkich innych typów ofiar, włącznie z ofiarą za występek.
Obok ofiary za grzech, była też ofiara za przestępstwo. Do rytu tej ofiary należało skropienie ołtarza krwią, a resztę zwierzęcia otrzymywali kapłani. Na tę ofiarę przeznaczano przeważnie drobne bydło, zwyczajne kozy. Ta ofiara miała charakter ofiary przebłagalnej; chodziło tu zwłaszcza o przewinienia, które naruszały własność lub przepisy Prawa.
Charakterystyczną rzeczą dla ofiary za grzech jest zróżnicowanie wielkości czy też wartości tej ofiary w zależności od osoby popełniającej grzech.

Sposób zabijania zwierząt na ofiarę za grzech był podobny jak przy innych ofiarach. Grzesznik wkładał ręce na głowę zwierzęcia wyrażając w ten sposób, że śmierć zwierzęcia symbolizuje śmierć grzechu i jego samego. Zasadniczą sprawą przy ofierze za grzech było ofiarowanie krwi. To właśnie ona miała główne znaczenie oczyszczające (Wj 30,10; Hbr 9,22).
Ofiar takich składano bardzo wiele, przypuszczalnie każdego dnia, a może nawet kilka czy kilkanaście dziennie, gdyż oprócz tego, że każda poważniejsza choroba lub poród powodowały konieczność złożenia takiej ofiary, to dochodziły jeszcze do tego nieuświadomione występki i grzechy oraz świąteczne ofiary za grzech ludu, składane prawie przy każdym większym święcie izraelskim. Dlatego też pisze Apostoł Paweł: „Wprawdzie każdy kapłan staje codziennie do wykonywania swej służby, wiele razy te same składając ofiary, które żadną miarą nie mogą zgładzić grzechów” (Hbr 10,11).