Już się ono spełniło, co pod figurą było: Arona różdżka ona zielona, stała nam się kwitnąca i owoc rodząca (Anioł pasterzom mówił, zwr.5).

Pozostajemy w kręgu najstarszych polskich kolęd. Dziś zatrzymujemy się nad utworem pochodzącym z XVI wieku i będącym przekładem średniowiecznego utworu na Boże Narodzenie „Dies est laetitiae”. Zapis nutowy jest późniejszy i pochodzi ze wspomnianego już śpiewnika księdza Michała Mioduszewskiego. Poniżej oryginalny tekst łaciński.

Angelus pastoribus
dicit:"Natus omnibus
Puer est in Bethlehem Judaeae,
in paupertate natus
Imperator mundi".

Tum edoct(i) ab Angelo
Laeti laeto nuntio
Bethlehem cito properaverunt,
Infantem invenerunt,
Joseph et Mariam.

Magnae gloriae Dominus
Sese subdit omnibus.
Regiam non habuit pretiosam
Ipsi aedificatam,
Omnium Plasmator.

Pozostawmy historykom dzieje przekładu i skupmy się na dwóch wątkach, uwydatnionych w piątek zwrotce kolędy

Figura. Wbrew pozorom i tradycyjnemu rozumieniu słowa nie chodzi o przydrożną kapliczkę bądź umieszczoną w miejscu sakralnym rzeźbę. W języku staropolskim słowo to oznaczało jeden z trzech rodzajów sensu biblijnego – sens typiczny. „Jest to sens – czytamy w rzadko już dziś używanej Encyklopedii Biblijnej pod redakcją Ks. Eugeniusza Dąbrowskiego – który nie wynika bezpośrednio z wyrazów, lecz opiera się na osobach, przedmiotach, lub wydarzeniach opisanych w Starym Testamencie, które w szczególnym planie Bożym i zgodnie z myślą Ducha Świętego – głównego autora ksiąg świętych (…) wskazują w perspektywie prorockiej rzeczywistość Nowego Testamentu. Owe osoby, przedmioty i wydarzenia w Biblii, którymi Bóg zamierzał coś innego określić, nazywają się typami (np. Adam jest typem Chrystusa)”, a w języku staropolskim, poetyckim – figurami.

Różdżka Aarona nawiązuje do Księgi Liczb. W rozdziale siedemnastym natchniony autor opisuje w jaki sposób Bóg uciszył bunt Koraha i jego popleczników przeciw Mojżeszowi:

„Pan powiedział do Mojżesza: «Przemów do Izraelitów i weź od nich po lasce, po lasce od każdego pokolenia, od wszystkich książąt pokoleń - razem lasek dwanaście. Wypisz imię każdego na jego lasce, a na lasce lewitów wypisz imię Aarona. Ma wypaść po jednej lasce na wodza poszczególnych pokoleń. Połóż je w Namiocie Spotkania przed Arką Świadectwa, gdzie się z tobą spotykam. Laska męża, którego obrałem, zakwitnie, i uciszę szemranie Izraelitów, które się podniosło przeciwko wam». I oznajmił to Mojżesz Izraelitom. Dali mu więc wszyscy ich książęta po lasce, tak że wypadła jedna laska na księcia z każdego pokolenia, razem więc dwanaście lasek. Pośród nich była również laska Aarona. Mojżesz położył laski przed Panem w Namiocie Spotkania. Gdy następnego poranka wszedł Mojżesz do Namiotu Spotkania, zobaczył, że zakwitła laska Aarona z pokolenia Lewiego: wypuściła pączki, zakwitła i wydała dojrzałe migdały. Następnie Mojżesz wyniósł wszystkie laski od Pana do wszystkich Izraelitów; zobaczyli, i każdy odebrał swoją laskę. A Pan rzekł do Mojżesza: «Połóż laskę Aarona z powrotem przed Arką Świadectwa, by się przechowała jako znak przeciw zbuntowanym. Zakończ w ten sposób ich szemranie przede Mną, aby nie poginęli». I uczynił tak Mojżesz, postępując według nakazu Pana” (Lb 17, 16-26).

Zwrot „Różdżka Aarona” pojawia się nie tylko w kolędzie „Anioł pasterzom”. Także w Godzinkach o Niepokalanym Poczęciu NMP: „Tyś różdżka Aronowa śliczny kwiat rodząca".

Zatem i w kolędzie, i w Godzinkach, Różdżka Aarona jest Maryja. Ta, która wydała najpiękniejszy owoc swojego żywota – Jezusa Chrystusa. On stał się błogosławionym owocem jej łona. W taki sposób spełniła się czytana w przededniu uroczystości Narodzenia Pańskiego zapowiedź Izajasza, że Panna porodzi Syna i nazwie Go imieniem Emmanuel (por. Iz 7,14).

WIARA.PL DODANE 24.12.2024 AKTUALIZACJA 09.01.2025

Nawet nie wiesz, Maleńki

Do wielu współczesnych prawda o Bożym Narodzeniu dociera już nie przez świąteczne dekoracje, nie poprzez święte teksty, ale poprzez wszechobecne kolędy. »

więcej »