Święta Polaków

W Wielkiej Brytanii: Opłatek nie do zdobycia

W Europie Zachodniej najwięcej Polaków mieszka w Niemczech i w Wielkiej Brytanii. W Niemczech przeważają jednak „nowi” emigranci, którzy na święta często przyjeżdżają do Polski. Inaczej jest z naszymi rodakami na Wyspach. Większość z nich osiadła na obczyźnie pół wieku temu lub tam się urodziła. Wrośli oni w brytyjskie społeczeństwo, a polskie zwyczaje świąteczne wymieszały się w ich rodzinach z miejscowymi.

Adwent jak karnawał

Ci, którzy zamieszkali za granicą stosunkowo niedawno, bardziej tęsknią za „polskimi” świętami, które pamiętają z dzieciństwa. Aleksandra Szymańska-Turner wyjechała z Polski dziesięć lat temu. - Podczas Bożego Narodzenia szczególnie tęskni się za ojczyzną i tymi bliskimi, którzy są daleko - mówi. Tęsknotę tę pogłębia różnica w przeżywaniu Adwentu przez Polaków i Brytyjczyków. W Anglii kupuje się wprawdzie kalendarze adwentowe i odlicza dni do świąt, jednakże Adwent nie rozpoczyna czasu refleksji nad duchowym znaczeniem Bożego Narodzenia. To okres przyjęć biurowych, obiadów z przyjaciółmi i świątecznych zabaw. Jest to okazja do tego, żeby się zabawić. Jada się i pije obficie, bawi się w takt muzyki zabawowej, jak w karnawale. Dekoracje świąteczne pojawiają się wcześnie nie tylko w sklepach. - Moi angielscy znajomi ubrali choinkę już 20 listopada - śmieje się Aleksandra.
W Wielkiej Brytanii religijność przeżywa ogromny kryzys. Nie tylko kościoły katolickie, ale nawet anglikańskie są zwykle puste. Pasterka i poranna Msza w pierwszy dzień świąt to dwie bardzo rzadkie okazje, kiedy się zapełniają. Ludzie przychodzą zwabieni tradycją i nastrojem kolęd.

Jedzenie z Polski

Przygotowywanie potraw na polską wigilię w Anglii nie jest łatwym zadaniem. Chociaż supermarkety są przepełnione indykami, ciastem świątecznym i ciasteczkami nadziewanymi rodzynkami i innymi owocami kandyzowanymi, o wiele trudniej jest „wyśledzić” np. karpia lub ciasto makowe. Mak nie jest używany powszechnie w Anglii i sprzedaje się go w małych ilościach, jako przyprawę. Większe ilości, potrzebne do ciasta, są bardzo drogie. Większość angielskich sklepów spożywczych ma też bardzo ograniczony wybór grzybów, tak więc zakup prawdziwków do świątecznych uszek jest prawie niemożliwy. Buraki, pakowane ciśnieniowo i podgotowane, są natomiast łatwo dostępne i ugotowanie barszczu jest możliwe, ku zdumieniu angielskich przyjaciół, którzy w większości nie znają takiego zastosowania buraków.

Polacy, odwiedzający ojczyznę w ciągu roku, radzą sobie w ten sposób, że przywożą torby pełne jedzenia. Powody są dwa: po pierwsze w Polsce jest ono tańsze, a po drugie na Wyspach brak dobrych wyrobów wędliniarskich. - Moja przyjaciółka w październiku odwiedziła rodziców w Polsce. Wróciła z torbami przepełnionymi jedzeniem, które starannie przechowuje na święta - mówi Aleksandra Szymańska-Turner.

Christmas crackers

Polacy, zwłaszcza ci, którzy osiedli w Anglii lub Szkocji już dawno, przejęli niektóre angielskie zwyczaje. W wieczór wigilijny dzieci wywieszają skarpety lub poszewki na poduszki, żeby św. Mikołaj je napełnił. Często zostawia się coś do jedzenia i picia dla Mikołaja oraz marchew dla reniferów.
Przed posiłkiem wigilijnym nikt nie dzieli się opłatkiem, bo w Wielkiej Brytanii jest on praktycznie nieosiągalny.

Po obiedzie w pierwszy dzień świąt większość Anglików oczekuje przemówienia królowej i słucha go z uwagą. Polacy w tym czasie słuchają Radia Watykańskiego.

Większość rodzin brytyjskich ma na święta pudełko z christmas crackers, które otwiera się w czasie wieczerzy wigilijnej. Crackers to zwinięte kartoniki papieru, zakręcone jak cukierek na końcach. W środku znajduje się papierowa korona, żart napisany na karteczce i mały prezencik. Jest także „urządzenie” powodujące wystrzał, kiedy dwie osoby ciągną crackera w przeciwnych kierunkach.