Śmiejmy się z głupich

Niedawno widziałem, jak młodzi klerycy trzeciego roku pieszczotliwie trzymali na kolanach swoje pierwsze sutanny i birety. Widziałem, z jaką nabożnością, nakładali je po raz pierwszy. Jednak obserwacje wskazują, że to jeden z niewielu w ich życiu kontakt z sutanną i biretem. Dlaczego młodzi księża później tak unikają swojego tradycyjnego stroju?

– Cóż, w seminarium nie jest się dlatego, że się musi. Młodzi przychodzą tutaj w wiadomym celu. Mała dziewczynka, gdy się przebierze za królewnę, to się czuje królewną. Założenie stroju kapłańskiego to jest wyraźny moment realizowania się nadziei, tego pragnienia bycia księdzem. Z drugiej strony wiemy, że nie szata czyni mnicha. Bo przecież po obłóczynach nic tak naprawdę się nie zmienia. Kleryk nie jest jeszcze księdzem. Według prawa kościelnego jest nim dopiero po święceniach. Mimo to, a może właśnie dlatego, obłóczyny to dla kleryków trzeciego roku wielkie wydarzenie. Bardzo często wzbiera w nas wszystkich, bez wyjątku, przekonanie, że już wiemy, jak mamy żyć, a idziemy za tym, co łatwiejsze. A sutanna jest strojem raczej niewygodnym. Niedostosowanym do życia, jakie prowadzimy, lub jakie chcemy prowadzić. Oto odpowiedź. Ale to chyba mniej ważny z powodów. Ważniejszy jest ten, kiedy ubrany w sutannę i biret młody człowiek musi przejść miastem kilka ulic. Niby nic wielkiego. Pięć minut spaceru. A ile może po drodze przytrafić się przykrości. Być może więcej w Polsce niż na Zachodzie Europy. Dlatego nie dziwię się młodym księżom, którzy – być może i ze zwykłej ludzkiej słabości – wolą zrezygnować, gdy tylko można, z sutanny, na rzecz koszuli i koloratki.

A czy symbolika stroju kapłańskiego jest Kościołowi katolickiemu ciągle potrzebna? Widać na przykład, że ewangelikom nie, ale już prawosławnym bardzo.

– Myślę, że tak czy owak, strój kapłański powinien jasno wskazywać, że ten czy ów jest księdzem. To jest jak wieża na budynku kościelnym. W mieście jest wiele wysokich budowli. Ale kościelnej wieży nie sposób pomylić z inną. Jest jeszcze coś innego. Pamięta pan zapewne, jak podczas niedawnej uroczystości obłóczyn w katedrze legnickiej rektor naszego seminarium kilkakrotnie powiedział do kleryków: pamiętajcie, że od teraz nie jesteście już osobami prywatnymi. Teraz cokolwiek ktoś o was pomyśli, to pomyśli na konto Kościoła. Mimo tego wszystkiego, od pewnego czasu wyraźnie rysuje się w Kościele tendencja do upraszczania stroju liturgicznego. Wprowadzenie do mszału uwalnia już księży od kilku niedawnych obowiązków. Alba na przykład nie musi już mieć humerału, jeżeli ściśle przylega do szyi. Można także zrezygnować z paska, jeśli alba nie jest za długa. Szaty będą coraz częściej szyte z materiału niebogatego. Jednak należy pamiętać o umiarze w stosowaniu prostoty, aby ta nie stała się niepostrzeżenie prostactwem. Jest to proces postępujący. Proszę przyjrzeć się niegdysiejszym strojom infułatów, kanoników, prałatów. Dziś są one o wiele bardziej ubogie. Choć, opowiadał mi niedawno mój znajomy ksiądz, doktor biblistyki z Krakowa, że powodowany prośbami wiernych z różnych stron Polski o zachowanie różnego rodzaju widocznych dystynkcji kościelnych, wysłał list z zapytaniem o to do Watykanu. Odpowiedź Stolicy Apostolskiej brzmiała: „Tak, można, ze względu na ludzką słabość”.

A to, że ten proces jest, jak Ksiądz powiedział, postępujący – to dobrze, czy źle?

– Jestem przekonany, że dobrze. Bo nie czasy są na to, żeby epatować dystynkcjami. Bo co się liczy naprawdę? „Szanujmy mądrych, przykładnych, chwalebnych. Śmiejmy się z głupich, choćby i wielebnych”. Liczy się tylko właściwa postawa, która powinna charakteryzować człowieka Chrystusa, a tym bardziej księdza. Jego prostota, pokora, kultura osobista i delikatność. Choć czasy teraz takie, że dobrze, jeśli tylko jej nie przeczy.