Święta naiwność, czyli o przebaczeniu w Biblii

Powszechnie uważa się, że Biblia jest księgą o Bogu. To prawda. Równie jednak prawdziwe jest stwierdzenie, że to księga o człowieku. Ukazuje kim jest, jaka jest jego kondycja i dokąd w swej wędrówce zmierza. Tak naprawdę jest bowiem Biblia i księgą o Bogu, i o człowieku. Dokładniej: to historia wzajemnych relacji Stwórcy i stworzenia. Wszechmocny, wszechwiedzący sprawiedliwy i kochający Stwórca nieba i ziemi tworzy istotę do siebie podobną: rozumną i wolną. Ta jednak nie ufa swojemu Stwórcy. Pragnąc odkryć nieznaną mądrość popada w grzech. Wszechmoc, wszechwiedza, sprawiedliwość, miłość to za mało na ludzką ułomność. Potrzeba miłosiernego pochylenia się nad jego słabością. Tak w historię biblijną wkracza przebaczenie.

Według Biblii grzesznik jest dłużnikiem, któremu Bóg mocą swego przebaczenia daruje długi (Lb 14,19(; jest to darowanie tak rzeczywiste, że Bóg nie dostrzega już grzechu, który zostaje jakby rzucony poza Niego (Iz 38, 17); zostaje zgładzony (Wj 32, 32), odpokutowany, zniszczony (Iz 6,7). Chrystus posługując się tym samym językiem stwierdza, że darowanie grzechów jest darmowe, a sam grzesznik niewypłacalny (Łk 7, 42 Mt 18, 25nn)
W katechezie pierwotnej przedmiotem głoszenia jest Dar Ducha Świętego, ale równocześnie odpuszczenie grzechów, które jest pierwszym skutkiem tego daru (Łk 24, 47 Dz 2, 38). Inne słowa, takie jak oczyścić, obmyć, usprawiedliwić, pojawiają się w pismach apostolskich i uwypuklają aspekt pozytywny przebaczenia, to jest pojednania i zjednoczenia
Ze słownika teologii biblijnej , red. Xavier Leon-Dufour

W początkowej fazie historii biblijnej Bóg jawi się przede wszystkim jako sprawiedliwy. Najpierw konsekwentnie usuwa ludzi z Edenu. Potem, gdy zło pleni się coraz mocniej, zsyła na ludzkość potop. W końcu gdy ludzie w swojej pysze chcą budować bez Niego, miesza w Babel ich języki. Skłonność do przebaczania ludziom grzechów staje się widoczna właściwie dopiero wtedy, gdy mimo ogromnego obdarowania i uprzywilejowania Naród Wybrany nie zachowuje wierności swojemu Bogu. Zgodnie z umową Przymierza Izraelici mogli liczyć na Boża opiekę, jeśli będą zachowywali prawo tego przymierza (przykazania) (Pwt 11, 13-17). W takim jednak wypadku Bóg szybko musiałby zmienić swój wybór. On jednak okazał się „Bogiem miłosiernym i litościwym, cierpliwym, bogatym w życzliwość i wierność (...) przebaczającym niegodziwość, niewierność, grzech, lecz nie pozostawiającym go bez ukarania” (Wj 34, 6-9). Jest skłonny do wybaczania ludziom ich występków. Stąd rodzi się nadzieja, że obietnice dane prze Boga Izraelowi jednak się wypełnią.

Sprawiedliwy też wybacza

Jest pewnym paradoksem, że sprawiedliwy Bóg wybacza. W odczuciu ludzkim zło domaga się kary, krzywda jej naprawienia. Bóg nie negując takiej potrzeby skory jest jednak na swoiste ustępstwa wobec słabości człowieka. Bo jest święty (Oz 11, 8-9), bo Jego myśli górują nad myślami człowieka (Iz 55, 7-9), bo nie chce śmierci grzesznika (Ez 18, 23).

Jakże cię mogę porzucić, Efraimie, i jak opuścić ciebie, Izraelu? (...) Moje serce na to się wzdryga i rozpalają się moje wnętrzności. Nie chcę, aby wybuchnął płomień mego gniewu i Efraima już więcej nie zniszczę, albowiem Bogiem jestem, nie człowiekiem; pośrodku ciebie jestem Ja - Święty, i nie przychodzę, żeby zatracać. (Oz 11, 8-9)

Niechaj bezbożny porzuci swą drogę i człowiek nieprawy swoje knowania. Niech się nawróci do Pana, a Ten się nad nim zmiłuje, i do Boga naszego, gdyż hojny jest w przebaczaniu. Bo myśli moje nie są myślami waszymi ani wasze drogi moimi drogami - wyrocznia Pana. Bo jak niebiosa górują nad ziemią, tak drogi moje - nad waszymi drogami i myśli moje - nad myślami waszymi. (Iz 55, 7-9)

Czyż tak bardzo mi zależy na śmierci występnego - wyrocznia Pana Boga - a nie raczej na tym, by się nawrócił i żył? (Ez 18,23)

Dlatego Izraelici mogli sławić Boga jako tego, który jest miłosierny i łaskawy, nieskory do gniewu i bardzo łagodny; który nie postępuje z człowiekiem według jego grzechów, ani nie odpłaca mu według jego win (Ps 103 8-12).

Miłosierny jest Pan i łaskawy, nieskory do gniewu i bardzo łagodny.
Nie wiedzie sporu do końca i nie płonie gniewem na wieki.
Nie postępuje z nami według naszych grzechów ani według win naszych nam nie odpłaca.
Bo jak wysoko niebo wznosi się nad ziemią, tak można jest Jego łaskawość dla tych, co się Go boją.
Jak jest odległy wschód od zachodu, tak daleko odsuwa od nas nasze występki.
Jak się lituje ojciec nad synami, tak Pan się lituje nad tymi, co się Go boją.
Wie On, z czego jesteśmy utworzeni, pamięta, że jesteśmy prochem. (Ps 103 8-12).