Zanim uderzą dzwonki, wzniosą się dymy kadzideł, a świątynię wypełni pełna czci, adoracji i uwielbienia cisza, kontemplująca Tego, „którego przebili”, który „został złożony w ofierze jako nasza Pascha”, jest ten szczególny moment, objawiający działanie całej Trójcy Świętej. Wymownie w teologii Wschodu przedstawiony jako taniec, zespalający Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Epikleza. Czyli prośba o wylanie na dary chleba i wina Ducha Świętego. Przypatrzmy się tej modlitwie.

Oto Ojciec przyniesione dary chleba i wina uświęca „pełnią swojego błogosławieństwa”, mocą Ducha Świętego ofiarę czyni „doskonałą i miłą sobie”, zaś Syn odpowiada Ojcu: „To jest Ciało moje (…), to jest bowiem kielich Krwi mojej”.

Grecka anafora Jakuba (IV w.) jest bardziej rozbudowana. „Zmiłuj się nad nami, Ojcze, wszechwładco, zmiłuj się nad nami, Boże, nasz Zbawco, zmiłuj się nad nami, wedle wielkiego miłosierdzia względem nas i ześlij na te święte dary Ducha Twojego przenajświętszego (…) Pana i ożywiciela, który zasiada na tronie z Tobą, Bogiem Ojcem i współkróluje z jednorodzonym Synem Twoim, współistotnym i współodwiecznym, który mówił w Prawie, w Prorokach i w Nowym Testamencie, który zstąpił w postaci gołąbki na Pana naszego Jezusa Chrystusa w rzece Jordanie i pozostał w Nim, który zstępował na Twych świętych apostołów w postaci języków ognistych w wieczerniku na świętej i chwalebnej górze Sion w dniu Pięćdziesiątnicy (…) Tegoż Ducha Twojego przenajświętszego ześlij Panie, na nas i na te święte dary”.

Nie zawsze epikleza poprzedza konsekrację. Ułożone prawdopodobnie pod koniec IV wieku Konstytucje Apostolskie przestawiają kolejność. Najpierw jest konsekracja, dalej anamneza, czyli wspomnienie męki, śmierci i zmartwychwstania, wreszcie prośba o wylanie Ducha Świętego. Co warto zauważyć jest ona równocześnie błaganiem o doświadczenie przez uczestniczących w Ofierze jej działania. Przewodniczący (biskup lub prezbiter) prosi Boga:

„Abyś na tę ofiarę zesłał Twojego Ducha Świętego, świadka męki Pana Jezusa, iżby okazał [uczynił] ten chleb ciałem Twego Pomazańca, a kielich ten krwią Chrystusa Twego, iżby przyjmujący Go utwierdzili się w pobożności, dostąpili odpuszczenia grzechów, uwolnili się od szatana i jego fałszów, napełnili się Duchem Świętym, stali się godnymi Twojego Pomazańca i z Tobą pojednani, Boże wszechmogący, dostąpili wiecznego żywota”.

Zatem posłany przez Ojca Duch Święty uświęca nie tylko chleb i wino. Także nas, myśmy spożywając Ciało i Krew „stali się jednym ciałem i jedną duszą w Chrystusie”. By ta przemiana była owocna potrzebujemy tak zwanego dobrego usposobienia. Na czym ono polega wyjaśniał wiernym Święty Jan Chryzostom.

„Dlatego, bracia, nie unikajmy kościołów, a gdy się w nich znajdujemy, nie zajmujmy się spotkaniami i pogadankami w tych miejscach! Stójmy tu z trwogą i drżeniem, ze spuszczonymi w dół oczyma, a z duszą wzniesioną do góry! Wzdychajmy bez głosu, a radujmy się głośno w sercu! Czy nie widzicie jak ci, którzy otaczają króla widzialnego, śmiertelnego, doczesnego, ziemskiego, stoją w bezruchu, nie wiercą się i nie wodza oczyma na wszystkie strony, lecz są poważni, pokorni i pełni lęku? Od nich ucz się człowiecze! A ja was upominam, abyście tak stawali przez Bogiem, jakbyście właśnie przychodzili przed oblicze króla ziemskiego, a raczej z o wiele większą trwogą należy stawać przed obliczem Króla niebieskiego (…) Gdy więc wchodzimy do kościoła, wchodźmy tak, jak przystoi stać przed Bogiem, bez pamięci uraz w duszy, abyśmy modląc się, nie modlili się przeciw samym sobie, mówiąc: odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom’. Albowiem są to straszliwe słowa i znaczą prawie tyle, jak gdyby ktoś, wzywając Boga, mówił: ‘Odpuściłem, Panie, odpuść i Ty! Przekreśliłem dług, przekreśl i Ty! Jeśli zatrzymałem, zatrzymaj! Jeśli zaś nie odpuściłem bliźniemu, i Ty mi nie odpuść moich grzechów! Jaką miarą mierzyłem, tak mi odmierz’”.

______________________________________________

W tekście wykorzystano: Eucharystia pierwszych chrześcijan, Kraków 1987; Antologia modlitwy wczesnochrześcijańskiej, Lublin 1993.

WIARA.PL DODANE 07.02.2024 AKTUALIZACJA 26.03.2024

Ojcze nasz

Wielki Post 2024 na wiara.pl »

więcej »