Stacja u św. Jana na Lateranie

Opis stacji

Sancta sanctorum – czyli prywatna kaplica biskupów Rzymu służąca im przez tysiąc lat, znajduje się po drugiej stronie ulicy, przy której stoi Bazylika św. Jana na Lateranie, w tym samym budynku, w którym umieszczono Scala Santa (Święte schody). Tutaj papieże w przeszłości rozpoczynali uroczystości liturgiczne Wielkanocy, otwierając skrzydła starożytnego tryptyku będącego ikoną Zmartwychwstania i ukazując wiernym wizerunek Chrystusa powstałego z grobu. Przechodząc z Sancta sanctorum do bazyliki laterańskiej, gdzie na kasetonowym suficie umieszczono pozłacane narzędzia Męki, widzimy w nich teraz nie narzędzia tortur, lecz zwycięskie trofea.

Po lewej stronie bazyliki znajduje się kaplica Torlonia: ostatnia kaplica w Rzymie powstała przy wsparciu finansowym arystokracji, której przedstawicielem był w tym wypadku książę Alessandro Torlonia – ufundował ją w 1850 roku. Przedstawiono w niej zdjęcie z Krzyża, a jej neoklasycystyczny styl harmonizuje z poważnym, a zarazem pełnym wyczekiwania nastrojem Wielkiej Soboty, dnia milczącego oczekiwania Kościoła. Tutaj przemoc, ból i smutek Wielkiego Piątku ustępują miejsca cichej medytacji, do której skłaniać może na przykład cudowna marmurowa płaskorzeźba przedstawiająca zdjęcie z Krzyża autorstwa Pietra Teneraniego. Udrapowane łagodnie ciało Jezusa podtrzymywane jest przez ramiona matki, Nikodema i św. Jana. Eleganckiej formy nie burzy żadna oznaka cierpienia i Jezus wydaje się pogrążony w spokojnym śnie z głową opartą na skroni Maryi. Uderzające są spokój i opanowanie Maryi i Jana: nie widać u nich łez czy dramatycznych gestów elektryzujących scenę; smutek sugerują jedynie ciężkie fałdy draperii powoli opadające ku dołowi. Kaplica tonie w złocistej poświacie za sprawą światła płynącego z kopuły takiej samej jak w Panteonie; spowita tym ciepłym blaskiem, stanowi przestrzeń czuwania. Na lewo i prawo od ołtarza znajdują się grobowce członków rodziny Torlonia: ołtarze, sarkofagi i rzeźby umieszczone w łukach triumfalnych głoszą nadzieję zmartwychwstania ucieleśnioną za pomocą sztuki pośród znamion rzeczywistości śmierci.

  wydawnictwom.pl George Weigel: Rzymskie pielgrzymowanie W nawach bocznych bazyliki laterańskiej ciągną się grobowce papieży i książąt Kościoła i świata. Niektóre odznaczają się niezwykłą ekstrawagancją: grobowiec kardynała Cesarego Rasponiego, który kazał postawić w roku 1650 dla siebie i swojej matki, zdobi smukły posąg Sławy trzymającej uniesiony w górę portret tego hierarchy. Grobowiec papieża Sylwestra II zdobi płaskorzeźba z dwudziestego wieku, podarowana przez Węgry, umieszczona nad średniowieczną pogrzebową inskrypcją nagrobną papieża. (Jak mówi rzymska legenda, marmurowa płyta z inskrypcją „poci się” i staje się wilgotna, ilekroć umiera papież).

Pochodzący z trzynastego wieku grobowiec kardynała Giussano lśni wyłożony mozaiką w stylu Cosmatich, natomiast kilka kroków dalej inny artysta uwiecznił klęczącego i oczekującego w modlitwie dnia zmartwychwstania kardynała Pietra Gasparriego, negocjatora traktatu laterańskiego z 1929 roku, w następstwie którego powstało państwo Watykan.

Okres średniowiecza, na który przypada apogeum doczesnej władzy papiestwa, reprezentują groby Innocentego III i Aleksandra III; naprzeciwko Innocentego III, na lewo od apsydy, spoczywa Leon XIII, twórca nowożytnego papiestwa pojmowanego jako dawanie moralnego świadectwa światu. Jest to zarazem ostatni chronologicznie papież, którego grób nie znajduje się w Bazylice św. Piotra na Watykanie.