1. Niedziela Wielkiego Postu (C)

Ku przestrodze i pokrzepieniu

ks. Tomasz Horak

Twardowski diabłu duszę sprzedał. Bajka? A może nie on jeden duszę diabłu sprzedał? Patrz, jak rozprzestrzenia się satanizm i jak wiele bezdusznego i bezmyślnego zła czyni. A może to zło nie jest bezmyślne? A może to wszystko nie bajki? A diabeł... Kim jest? Co roku w pierwszą niedzielę Wielkiego Postu stawiamy sobie te pytania. Kuszenie Jezusa - jakiż to „kuszący” motyw dla artystów. To, co Ewangelia ujmuje w starannie wyważonych słowach, na obrazie bardzo łatwo staje się fałszem: szatan odziany w widzialną postać pokraki. Owszem, zło jest szpetne. Ale nie w tak prymitywny sposób, jak można to namalować.

Do Jezusa przystąpił kusiciel. Ewangeliści ani słowem nie mówią, jak to wyglądało. A gdy czytamy, że diabeł wziął Jezusa na bardzo wysoką górę i pokazał Mu wszystkie królestwa świata, odkrywamy, że to nie reportaż, lecz wizja. Ale czy przez to starcie dobra ze złem jest mniej realne? Bynajmniej. Na pustyni, gdzie Jezus spędził czterdzieści dni i nocy, rozegrała się niepojęta walka. Rzeczywista - choć niewyobrażalna. Tajemnicza - tak jak samo zło jest tajemnicą. W Ewangelii szatan jest wspominany wiele razy. Jezus, mówiąc o nim, różnicuje postacie. Raz jest to właśnie szatan bądź z grecka diabeł, innym razem mówi o hordach demonów, to znów o duchach nieczystych. Po części jest to gra ludzkich słów, ale jest to także odzwierciedlenie różnorodności tego duchowego świata zła. Bo to jest bez wątpienia cały mroczny świat. Niepojęty i wrogi człowiekowi.

Z ust Jezusa nieraz padają trzeźwe, wyważone przestrogi przed złym duchem. Ale Jezus nim nie straszy. Raczej przed nim przestrzega. Kościół nie lekceważy tych przestróg i nie zapomina o istnieniu szatana. Mówi o nim katechizm, zarówno ten sprzed wieków, jak i współczesny. W modlitwie Kościoła często powtarza się prośba o uwolnienie spod wpływu i mocy złych duchów. Znany i stosowany jest egzorcyzm - czyli rozkaz dawany w imię Boga szatanowi, by odszedł od człowieka.

Kościół nigdy nie uczynił z szatana ani straszaka, ani pokraki, ani jakiegoś drugiego boga, boga zła. Kim więc jest szatan według przekonania Kościoła? „Diabeł bowiem i inne złe duchy zostały stworzone przez Boga jako dobre z natury, ale same uczyniły się złymi” - powiada katechizm (KKK 391). I dalej: „Moc szatana nie jest nieskończona. Jest on tylko stworzeniem. Działa w świecie przez nienawiść do Boga” (KKK 395).

Jak mamy żyć, skoro jesteśmy przekonani o istnieniu tego inteligentnego, potężnego i podstępnego wroga? Przede wszystkim zachowujemy ufność: Szatan już przegrał, choć wciąż wojuje. Po drugie: Jezus szatanowi odpowiada stanowczo, bez wdawania się w jakieś debaty. Nasza postawa wobec zła musi być też zdecydowana. Po trzecie: W Jezusie widzimy nie tylko Boską moc, ale siłę także po ludzku zahartowaną pracą, wyrzeczeniami, postem, modlitwą. Ten ludzki program Jezusa musi na nowo stać się naszym programem walki z szatanem. Dlatego dobrze, że znowu zaczynamy Wielki Post. Na koniec słowa Apostoła: Każdy, kto wezwie imienia Pańskiego, będzie zbawiony. Co one znaczą? Otóż to, że nawet w jakimś bezpośrednim starciu z mocą zła, z szatanem, nie jesteśmy sami. Jest z nami Ten, który szatana zwyciężył.