Liturgia - piękno i zakorzenienie

ZNAK KRZYŻA i AMEN

Po śpiewie na wejście kapłan, stojąc na miejscu przewodniczenia, razem z całym zgromadzeniem wykonuje znak krzyża; następnie przez pozdrowienie oznajmia zgromadzonej wspólnocie obecność Pana. Poprzez to pozdrowienie i odpowiedź ludu ujawnia się misterium zgromadzonego Kościoła. (OWMR 50)

Znak krzyża

Do najwcześniejszych zwyczajów chrześcijan, zachęcanych przez nauczycieli Kościoła, było kreślenie znaku krzyża na osobach, przedmiotach i sobie samym. Znak ten towarzyszył ludziom wierzącym w Chrystusa prawie w każdej wykonywanej czynności - od powstania ze snu do udania się na nocny spoczynek. Widziano w nim bowiem obronę przed demonami, pomoc w pokusach, umocnienie wiary i publiczne jej wyznanie.

W pierwotnym Kościele sformułowanie: „czynić znak krzyża” (gr. sfragizein) było wyrażeniem służącym do określania chrztu. Tak więc początek Mszy Św. nawiązuje również do chrztu, w którym wierzący zanurzył się w misterium paschalnym Chrystusa uobecniającym się w Eucharystii. Znak krzyża jest też zarazem najkrótszym wyznaniem, symbolem wiary chrześcijańskiej.

Na początku Mszy Św. celebrans czyniąc znak krzyża wypowiada słowa: „W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego” na co wierni odpowiadają: „Amen”

Amen

Jest to hebrajskie słowo oznaczające „rzeczywiście”, „na pewno” i była to formuła uroczystego potwierdzenia.

W Starym Testamencie - słowo amen występuje zawsze w kontekście kultowo-sakralnym i stanowi odpowiedź na wolę Boga, jego słowo, groźbę, przekleństwo bądź obietnicę (por. Pwt 27,15-26; Jr 11,5). Może wówczas oznaczać: „tak jest” bądź „niech się tak stanie”.

W Nowym Testamencie - amen występuje, odmiennie niż w pozostałych przypadkach, na początku wypowiedzi Jezusa jako wstępna formuła ich potwierdzenia i wyraz niezłomności przekonania o ich prawdziwości (np. Mt 5,18). Św. Jan w swojej Ewangelii używa także podwójnego amen, po którym przytacza bardziej znamienne wypowiedzi Jezusa, będące wnioskiem z pouczenia bądź cudu (np. J 5,1.24.25; 6,32). W Apokalipsie natomiast Chrystus jest określony jako Amen, czyli ten, który urzeczywistnia w sobie przepowiednie i obietnice Boga oraz poręcza wysłuchanie modlitw.

W liturgii – słowo to jest aklamacją wiernych potwierdzającą modlitwę celebransa lub będącą wyznaniem wiary. Co ciekawe, występuje w liturgii wszystkich wyznań chrześcijańskich a także u mahometan.

Aklamacja liturgiczna – krótka formuła, okrzyk, którym zgromadzenie liturgiczne wielbi Boga lub potwierdza jakąś czynność, albo modlitwę liturgiczną celebransa. Do najczęściej używanych aklamacji liturgicznych należą: alleluja, amen, eleison, miserere, sanctus i hosanna.

Do liturgicznej modlitwy Kościoła słowo amen weszło już w I wieku, czego dowodem są doksologie przytaczane przez Pawła Apostoła (np. Rz 16,27; Ga 1,5)

Doksologia (gr. doksa – cześć, chwała; logos – słowo) – formuła modlitewna, wychwalająca Boga w Jego świętości i wszechmocy oraz wyrażająca mu dziękczynienie za dobro, jakie okazuje człowiekowi.

oraz inne teksty, takie jak np. Ap 5,14; 7,12; 19,4; 1Kor 14,16; 2Kor 1,20; Apol. Justyna I 65,3-4; Didache 10,6.