Słownik liturgiczny

Hasła na literę „A”

 
wybierz literę alfabetu

A

wybierz literę alfabetu
 

Adoracja

pełne czci i uwielbienia uniżenie się przed Bogiem, wewnętrzne uznanie Jego nieskończonej wyższości. Od czasów średniowiecza w szczególny sposób również przed Panem obecnym w Eucharystii – jako cicha adoracja, ale także publicznie podczas całodziennego wystawienia, w czterdziestogodzinnym nabożeństwie, praktykowanym zwłaszcza na początku Wielkiego Postu. Liturgia Wielkiego Piątku zaprasza natomiast do adoracji krzyża. Wierni podchodzą do krzyża i przez przyklęknięcie składają hołd wywyższonemu na krzyżu Chrystusowi jako zwycięzcy. Kościół Prawosławny praktykuje natomiast gest położenia na ikonie krzyża czoła. W ten sposób wierni powierzają Jezusowi wszystkie swoje troski i cierpienia.

 

Aklamacja

zawołanie, jakim zgromadzona wspólnota wiernych wyraża swoją aprobatę i współudział: Amen, Alleluja, Panie, zmiłuj się; w dłuższej postaci: Chwała Tobie, Panie; Głosimy śmierć Twoją, Panie Jezu...; Bo Twoje jest królestwo...; Baranku Boży... Przez połączenie poszczególnych aklamacji powstają całe hymny, jak Święty, Święty... i Chwała na wysokości Bogu. Zawołania te stanowią najdobitniejszą formę uczestnictwa całej wspólnoty zarówno w całkiem prostych, jak i w uroczystych nabożeństwach liturgicznych, w którym chór nie może ani nie powinien jej zastępować.

 

Aklamacja po przeistoczeniu

Krótki, dialogowany tekst modlitewny, będący częścią -> modlitwy eucharystycznej, odmawiany (śpiewany) po konsekracji. Jest to, poza słowem "Amen" po -> doksologii końcowej jedyny tekst wymawiany przez lud podczas -> modlitwy eucharystycznej. Może mieć jedną z czterech form (K - kapłan, W - wierni):

1. K: Oto wielka tajemnica wiary. W: Głosimy śmierć Twoją, Panie Jezu, wyznajemy Twoje zmartwychwstanie, i oczekujemy Twego przyjścia w chwale.

2. K: Wielka jest tajemnica naszej wiary. W: Ile razy ten chleb spożywamy, i pijemy z tego kielicha głosimy śmierć Twoją, Panie, oczekując Twego przyjścia w chwale.

3. K: Uwielbiajmy tajemnicę wiary. W: Panie, Ty nas wybawiłeś, przez krzyż i zmartwychwstanie swoje, Ty jesteś Zbawicielem świata.

4. K: Tajemnica wiary. W: Chrystus umarł, Chrystus zmartwychwstał, Chrystus powróci.


 

Ambona

W czasie eucharystii wierni otrzymują pokarm z dwóch stołów: Słowa i Chleba. Pierwszy nosi nazwę ambony, drugi to ---> ołtarz. Odnowiona liturgia zaleca, by były ustawione blisko siebie. Ambona to podwyższone miejsce do czytań biblijnych, psalmu responsoryjnego i orędzia wielkanocnego, ale także do wygłaszania homilii i wypowiadania wezwań w modlitwie powszechnej; nie przeznaczone natomiast dla komentatora i kantora (czyli prowadzącego śpiew). Wierzchnia płyta wykonana przeważnie artystycznie i zaopatrzona w pulpit.

 

Amen

Dosłownie: niech się tak stanie. Aklamacja ludu w odpowiedzi na słowa uwielbienia wypowiedziane przez prowadzącego modlitwę. W liturgii mszalnej zasadnicze znaczenie ma Amen wypowiadane na zakończenie modlitwy eucharystycznej (tradycja rzymska zaleca w tym wypadku odśpiewanie trzy razy) i przed przyjęciem komunii św. Jeżeli uwzględnimy kolejność gestów: ukazanie Chleba, słowa kapłana i odpowiedź wiernego – w tym przypadku Amen staje się wyznaniem wiary.

 

Antyfona

W liturgii godzin (tzw. brewiarzu) refren rozpoczynający i kończący psalm. W liturgii Mszy św. refren ten przeplatany jest ze śpiewem na wejście i procesję komunijną. Związana z charakterem obchodu liturgicznego, przyczynia się w znacznym stopniu do jego właściwego zrozumienia. Niestety, w Polsce najczęściej jest opuszczana. W takim przypadku wspomniane śpiewy powinny nawiązywać do treści antyfony, co również jest rzadkością.

 

Aspersja

pokropienie zgromadzonych wiernych wodą święconą na początku Mszy niedzielnej zamiast aktu pokuty. Po pozdrowieniu kapłan błogosławi na pamiątkę chrztu wodę i przy śpiewie „Pokrop mnie hizopem, a stanę się czysty” (w okresie Wielkanocy: „Widziałem wodę”) lub jakiejś innej stosownej pieśni kropi nią lud; zakończenie stanowi prośba o odpuszczenie grzechów.

 

Asysta

Kiedy kapłan był jeszcze uważany za jedyną osobę sprawującą liturgię, pozostałych posługujących nazywano jego asystentami. W rzeczywistości każdy z nich spełnia posługę sobie właściwą, nie są oni więc pomocnikami kapłana. Określenie to może się zatem odnosić jeszcze tylko do dwóch diakonów, którzy regularnie towarzyszą biskupowi w uroczystej celebracji. Termin ten jest wręcz masowo stosowany wśród lektorów (mimo formalnej niepoprawności), na określenie osób posługujących na danej Mszy.

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg
« » Marzec 2024
N P W Ś C P S
25 26 27 28 29 1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31 1 2 3 4 5 6
Pobieranie... Pobieranie...