symboliczne obmycie rąk celebransa przed sprawowaniem liturgii eucharystycznej. Po wypowiedzeniu słów "Przyjmij nas Panie stojących przed tobą w duchu pokory, i z sercem skruszonym. Niech nasza ofiara tak się dzisiaj dokona, aby się Tobie podobała." kapłan zwraca się w stronę ministranta, który obmywa mu wodą ręce. Podczas lavabo kapłan wypowiada słowa z Ps51 - "Obmyj mnie, Panie z mojej winy, i oczyść mnie z grzechu mojego". Dawniej lavabo miało także znaczenie praktyczne - podczas ofiarowania kapłan odbierał od wiernych różnorakie dary, z których utrzymywała się parafia - konieczne było więc umycie rąk przed dalszym sprawowaniem Mszy.

(łac. lectio - czytanie) - jedna z ksiąg liturgicznych zawierająca teksty czytań (w tym Ewangelii), i psalmów responsoryjnych.

Kultowe zgromadzenia ludu chrześcijańskiego, w których jest obecny, działający przez Ducha Świętego, Chrystus. Podczas tych zgromadzeń dopuszcza On wiernych do udziału – przez słowo i znaki sakramentalne – w swoim wielkanocnym zwycięstwie i umożliwia uzdrowionemu w ten sposób człowiekowi dziękczynną odpowiedź Ojcu. Centrum tych obrzędów liturgicznych stanowi Eucharystia; wokół niej sytuuje się krąg pozostałych sakramentów. Ponieważ Kościół jest zgromadzonym wokół Chrystusa Ludem Bożym, liturgia stanowi źródło, z którego płynie cała jego moc, a zarazem szczyt, ku któremu zmierza całe jego działanie.

(czyli tzw. brewiarz) – W myśl zalecenia Pana Jezusa, iż należy o każdej porze czuwać i modlić się, aby być gotowym na Jego przyjście (Łk 21,36), wspólnota wiernych od najdawniejszych czasów zbierała się regularnie każdego rana i wieczoru na czytanie tekstów Pisma Świętego, śpiew psalmów i modlitwę. Tak powstały jutrznia i nieszpory jako punkty ramowe liturgii godzin. Do tego doszły nocne zgromadzenia modlitewne przed wielkimi świętami, podobne do Wigilii Paschalnej. We wspólnotach klasztornych rozwinęła się stąd regularna modlitwa nocna, wspólna modlitwa o trzech publicznie ogłaszanych godzinach dnia, oraz modlitwa przed pójściem na spoczynek Dały one początek dzisiejszej godzinie czytań, modlitwie w ciągu dnia i modlitwie na zakończenia dnia. W średniowieczu liturgia godzin była przez wspólnoty parafialne coraz bardziej zaniedbywana i odprawiali ją tylko zastępczo duchowni (co stało się ich kanonicznym obowiązkiem). Dzisiaj zwyczaj modlitwy liturgią godzin odżywa szczególnie w ruchach i różnego rodzaju grupach modlitewnych.

obrzędy liturgiczne, których centrum stanowi głoszenie słowa Bożego, sprawowane jako obrzęd samodzielny albo jako część składowa Eucharystii lub przy udzielaniu innych sakramentów. Nie polega jedynie na odczytaniu fragmentów Pisma Świętego, lecz na przyjęciu ich w wierze, odnowieniu Przymierza (Wj 24,7). Tak więc liturgia słowa obejmuje trzy części: czytanie biblijne i rozważanie w ciszy usłyszanych słów, objaśnianie przeczytanych tekstów i śpiew psalmów, a wreszcie modlitwę po czytaniach, którą z zasady wypowiadają w postaci litanijnej zgromadzeni wierni, a potem ujmuje ją w końcową formułę przewodniczący liturgii.

uroczyste zapalenie świec na rozpoczęcie wieczornej liturgii. W wielu obrządkach każdorazowo na rozpoczęcie nieszporów, w obrządku rzymskim tylko na rozpoczęcie Wigilii Paschalnej, ale za to w formie szczególnie uroczystej, obejmującej rozpalenie i poświęcenie ognia, pozdrowienie (Lumen Christi – Światło Chrystusa) i przekazanie światła oraz hymn sławiący światło.