GILEAD

(hebr. - gil’ad, Vlg – Galaad) to biblijna kraina w Zajordaniu, pomiędzy rzekami Arnon i Jarmuk, na południe od Baszanu. Biblia wywodzi nazwę Gilead od „gal’ed” – kopiec świadectwa (Rdz 31,45-53), przypuszczalnie wiąże się ona jednak z arabskim „dża’uda” (kraina) dzika, skalista.

Nazwa Gilead oznaczała najpierw miejscowość (Sdz 10,17-18, dziś Dżal’ad 10 km na północ od Salt) i pobliską górę (Rdz 32,21-22), a potem objęła całą okolicę (Pwt 3,10; Sdz 10,8; 2 Krl 10,33). Pierwotnych mieszkańców amoryckich (Pwt 3,8-16) wyparło z czasem pokolenie Rubena, Gada i połowa pokolenia Manassesa (Joz 13,24-32).

Gilead jest podzielony na dwie części przez potok Jabok (Joz 12,2.5): Gielead Górny (dziś Adżlun) i Gilead Górny (Belka). W czasach biblijnych Gilead był krainą zalesioną (2 Sm 18,8-9), słynącą z długowłosych kóz (Pnp 4,1; 6,5). Zioła z Gileadu służyły do balsamowania ciał zmarłych (Jr 8,22; 46,11). Ramot w Gileadzie było jednym z miast ucieczki (Joz 20,8). Z Gileadu pochodzili sędziowie Izraela: Jair i Jefte (Sdz 10,3; 11,1). Zwycięstwo Saula nad Ammonitami pod Jabesz w Gileadzie (1 Sm 11,1-11) zapewniło mu zwierzchnictwo w Gileadzie, co zostało wykorzystane przez jego syna Iszbaala (2 Sm 2,8-10), a później przez Dawida (2 Sm 17,24-29). Po podziale królestwa Gilead należał do Izraela, a w IX wieku przeszedł pod władzę Damaszku (2 Krl 10,32-33; Am 1,3).

O pogańskich mieszkańcach Gileadu wspomina 1 Mch 5,9. Nowy rozkwit Gileadu przypadł na czasy rzymskie. Do Pelli w Gileadzie schronili się jerozolimscy chrześcijanie w roku 70.
(za: EK)