Sakrament chorych w Kościele Prawosławnym

„Cierpi kto wśród was? Niech się modli. Weseli się kto? Niech śpiewa psalmy. Choruje ktoś pośród was? Niech wzywa prezbiterów Kościoła i niech się modlą nad nim, namaszczając go olejem w imię Pana! A modlitwa wiary zbawi dotkniętego słabością i Pan mu ulży, a jeśliby popełnił grzechy, będą mu odpuszczone” (Jkb 5,13-16)

Znaczenie tego tekstu jest przejrzyste: uzdrowienie jest częścią misji apostolskiego Kościoła. Wyraźnie świadczą o tym teksty ewangeliczne, które ukazują posługę Chrystusa jako wypełnienie proroctwa: „Ślepi odzyskują wzrok, chromi chodzą, trędowaci zostają oczyszczeni a głusi słyszą, umarli są wskrzeszani, a ubogim zwiastowana jest ewangelia” (Mt 11,2-5; Iz 35,5-6). Dokonując tych znaków, Jezus ogłasza nadejście Królestwa, wskazuje na to, jak ono wygląda i w rzeczywistości zapoczątkowuje to Królestwo. Celem tych wszystkich uzdrowień dokonywanych przez Jezusa nie było wywoływanie obawy i strachu, lecz wskazanie na obecność Boga, zapoczątkowanie Królestwa. Z czasem Jezus polecił Swym uczniom rozejść się i robić to samo. Oni również mieli uzdrawiać i głosić Królestwo.

„I wezwał dwunastu. I zaczął ich wysyłać po dwóch, i dał im władzę nad duchami nieczystymi [...] A oni poszli i wzywali do nawrócenia. Wyrzucali też wiele demonów, a wielu chorych namaszczali olejem i uzdrawiali” (Mk 6,7-13).

Uważna lektura tych dwóch tekstów pozwala przede wszystkim odkryć, że posługa uzdrawiania została przekazana Kościołowi właśnie jako Kościołowi. To właśnie dlatego, gdy jeden z członków choruje, wezwani powinni być „starsi” (zauważ liczbę mnogą). Troska o chorych członków jest obowiązkiem całego Kościoła, całego ciała. W 1 Kor 12,26 św. Paweł przypomina nam o tym, że gdy cierpi jeden z członków, pozostałe uczestniczą w jego cierpieniu, wraz z nim cierpi całe ciało. Opieka nad cierpiącymi nie jest i nie może być pozostawiona specjalistom w tej dziedzinie. „Starsi” czy prezbiterzy, o których mowa w Jkb 5 to nie lekarze, lecz zwierzchnicy, przedstawiciele lokalnej eucharystycznej wspólnoty chrześcijan. Ta posługa nie jest bynajmniej obowiązkiem jedynie biskupa, który jest zwierzchnikiem lokalnego Kościoła. Apostoł Jakub szczególnie podkreśla rolę całej wspólnoty, która powołana jest do tego, aby roztaczać opiekę nad swymi chorymi członkami, modlić się za nich i namaszczać ich olejem.

Wspólnotowy charakter sakramentu uzdrowienia podkreśla wprowadzone z czasem wymaganie, aby w jego sprawowaniu uczestniczyło kilku kapłanów. Znajdujemy je w jednym z najwcześniejszych dokumentów mówiących o tym sakramencie. Opisując obrzęd, którego był świadkiem w Konstantynopolu pod koniec VIII wieku, biskup Teodulf z Orleanu mówi o sprawujących go trzech prezbiterach – każdy z nich po kolei wylewa na chorego olej, czyniąc na jego ciele znak krzyża – od głowy do samych stóp, oraz od prawego ramienia do lewego. Do XI wieku wymagana ilość prezbiterów wzrasta do siedmiu – liczba ta wskazuje na całość i pełnię.