Tajemnica, tajemnica

Z tekstu św. Mateusza wynika, że według prawa żydowskiego Maryja była małżonką św. Józefa. W ten sposób Pan Jezus, poczęty dziewiczo przez Maryję, stawał się prawnie synem św. Józefa, chociaż faktycznie Józef nie był ojcem, ale tylko opiekunem Jezusa. O cudownym poczęciu dowiedział się Józef dopiero od anioła. Tak więc według natury Bożej Pan Jezus miał za Ojca Boga a według natury ludzkiej miał za Matkę Maryję. Kiedy Pan Bóg był Ojcem odwiecznym Jezusa Chrystusa, Maryja stała się w czasie Jego Matką. Słowa Ewangelisty: „nie zbliżał się do Niej, aż porodziła Syna", zdawałyby się wskazywać na to, że św. Józef po narodzeniu Pana Jezusa naruszył dziewictwo Maryi, korzystając z praw małżonka. Jednak dalsze teksty ewangeliczne oraz cała tradycja chrześcijańska temu zaprzeczają. Kościół w swoich najwyższych instancjach niejeden raz uroczyście wypowiadał się o tym, że Maryja była dziewicą: przed narodzeniem Pana Jezusa, w czasie narodzenia i po narodzeniu. Wystarczy przypomnieć wypowiedzi papieży: Innocentego III (1208), Sykstusa IV (1476), Pawła IV (1555), Klemensa VIII (1603) i Aleksandra VIII (1690) oraz soborów powszechnych: Konstantynopolitańskiego III (680), Laterańskiego IV (1215), Lyońskiego II (1274) i Florenckiego (1441).

Co do spisu ludności, o którym wspomina św. Łukasz, to jak wiemy na podstawie postronnych dokumentów, cesarz August urządził w swoim państwie kilka razy spisy ludności oraz inwentarza, by wiedzieć, jakie podatki nakładać. W Palestynie spisu dokonał zapewne wielkorządca Syrii, Sencjusz Saturninus, od którego w tych sprawach zależała również Palestyna, którą zarządzał Herod Wielki. Spis odbył się w latach 8-6 przed Chrystusem. Wiemy bowiem, że o siedem lat pomylił się Dionizjusz Exiguus w obliczaniu daty narodzenia Pana Jezusa. Św. Łukasz wspomina wielkorządcę syryjskiego, Kwiryniusza, zapewne dlatego, że był on więcej znany ze spisu następnego, który przeprowadził w latach 6/7 po Chrystusie. Spisu dokonywano na miejscu. Cesarz August uszanował jednak zwyczaj żydowski, który nakazywał udawać się dla dokonania spisu na miejsce pochodzenia rodziny czy rodu. O tym, że Józef wywodził się z rodu Dawida, wiemy z dwóch jego genealogii, jako też z innych tekstów ewangelicznych. Dawid zaś wywodził się z Betlejem. Wydaje się, że Józef postanowił się przenieść do Betlejem na stałe, gdyż zabrał ze sobą Maryję, chociaż była już bliska rozwiązania. Chciał widocznie wypełnić proroctwo, że Mesjasz narodzi się w Betlejem. Droga ta musiała być dla Maryi bardzo uciążliwa. Trzeba było bowiem pokonać odległość ok. 150 km lichej drogi. W Betlejem nie miała Sw. Rodzina ani krewnych, ani znajomych, skoro Maryja położyła Dziecię w żłobie. Czy była to stajnia dla bydła, czy też jedna z licznych grot, jakie się spotyka jeszcze dzisiaj? Groty te ciągną się w skałach wapiennych w samym Betlejem i w pobliżu. Dlatego pasterze słusznie mówią do siebie: „Pójdźmy do Betlejem i zobaczmy, co się tam przydarzyło". Groty te wykorzystują ludzie ubodzy na mieszkania, składy oraz na stajnie dla bydła.

Jakież zdumienie musiałoby ogarnąć urzędnika, dokonującego spisu ludności w Betlejem, gdyby dowiedział się, że Dziecię, które wpisywał, było Synem Bożym i Zbawicielem świata, oczekiwanym przez tak wiele lat!

Tajemnica Bożego Narodzenia polega na tym, że druga Osoba stała się człowiekiem, aby w ciele ludzkim dokonać zbawienia rodzaju ludzkiego za grzech Adama i za grzechy uczynkowe jego potomków: „A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas". Nie przestając być Bogiem, Syn Boży stał się człowiekiem. Jako Bóg jest wieczny, nieskończony, wszechobecny i wszechmocny. Jako człowiek jest ograniczony czasem, przestrzenią i mocą. Jako Bóg jest Panem śmierci. Jako człowiek jest jej poddany. Dobitnie w obrazach poetyckich przedstawia nam to nasza kolęda Franciszka Karpińskiego (w. XVIII):

„Bóg — się rodzi, Ogień — krzepnie,
Moc — truchleje, Blask ciemnieje
Pan niebiosów — obnażony. Ma granice — Nieskończony".

Przez unię osobową (hipostatyczną) Syn Boży połączył w sobie dwie natury: Boską i ludzką, tak że zachowały one swoją odrębność w swojej Osobie Bożej. W swojej naturze Bożej Syn Boży, Słowo odwieczne, nią miał nigdy początku, jest wieczny. W naturze swojej ludzkiej, którą przyjął z dziewiczego ciała Maryi, rozpoczął istnienie w pierwszym roku naszej ery i otrzymał imię Jezusa Chrystusa. Symbol nicejsko-konstantynopolitański tak tę tajemnicę określa: „Wierzymy... i w Jezusa Chrystusa, Pana naszego. Syna Bożego zrodzonego przed wiekami z Ojca; zrodzonego a nie stworzonego, współistotnego z Ojcem... który dla naszego zbawienia zstąpił z nieba, począł się z Ducha Świętego, narodził się z Maryi Dziewicy i stał się człowiekiem".

Na soborze w Chalcedonie w 451 roku jeszcze dokładniej określono przeciwko Eutychesowi, na czym polega tajemnica wcielenia i narodzenia Syna Bożego: „Zebrani święci Ojcowie... wyznajemy wszyscy jednozgodnie, że jeden i ten sam jest Jezus Chrystus, pełen i doskonały również w człowieczeństwie. Prawdziwy Bóg i prawdziwy człowiek — z ciałem i duszą rozumną. Współistotny z Ojcem według Bóstwa i współistotny z nami, ludźmi, według człowieczeństwa... Przed wiekami zrodzony z Ojca według natury Bożej, w ostatnich zaś czasach zrodzony jako człowiek dla naszego zbawienia przez Maryję Dziewicę, Bożą Rodzicielkę...".

Odkupienie to zaś nie było wykupieniem rodzaju ludzkiego z niewoli szatana. Byłoby absurdem twierdzić, że Chrystus płacił szatanowi krwią swoją i życiem swoim jak dłużnik czy winowajca. Szatan nie był przecież właścicielem, ale uwodzicielem rodzaju ludzkiego. Okup otrzymał Ojciec niebieski jako satysfakcję i przebłaganie, wynagrodzenie za nieposłuszeństwo. Tak więc dług został wypłacony nader hojnie nie szatanowi, ale Bogu Ojcu, Stworzycielowi i Zachowawcy rodzaju ludzkiego. Szatan został zmuszony oddać łup, który nabył podstępnie przez uwiedzenie pierwszych ludzi.