Służba liturgiczna w dokumentach ogólnokościelnych i II Polskiego Synodu Plenarnego

a. Posługa ustanowionych akolitów i lektorów i funkcja nadzwyczajnych szafarzy Komunii św.

Akolita

Posługa ta istniała już w III w. w Kościele rzymskim, a związana była ze sprawowaniem Eucharystii i zanoszeniem Komunii chorym i nieobecnym. Od wczesnego średniowiecza funkcje akolitów przejmują diakoni, subdiakoni i ministranci. Dlatego akolitat zanika i staje się kolejnym stopniem na drodze do prezbiteratu.

Posługa akolity zostaje przywrócona przez Motu proprio Pawła VI Ministeria quaedam. Według papieża: "Akolita jest powołany, aby wspierał diakona i posługiwał kapłanowi". Według Ministeria quaedam akolita jako nadzwyczajny szafarz udziela Komunii świętej, gdy zwyczajni szafarze są nieobecni, a liczba przystępujących do stołu Pańskiego jest duża, oraz dokonuje wystawienia i schowania Najświętszego Sakramentu, jednak bez udzielania ludowi błogosławieństwa.

Obowiązki akolity w czasie Mszy św. opisuje szczegółowo Wprowadzenie. "W czasie procesji do ołtarza akolita może nieść krzyż" (OWMR 143). To on podaje księgę i pomaga kapłanowi i diakonowi w innych czynnościach. Jeżeli nie ma diakona, po zakończeniu modlitwy powszechnej akolita na ołtarzu rozkłada korporał, puryfikaterz, kielich i mszał, pomaga kapłanowi w przyjmowaniu darów ludu i przynosi na ołtarz chleb i wino, i podaje je kapłanowi, a jeżeli używa się kadzidła, podaje kadzielnicę kapłanowi i asystuje mu przy okadzaniu darów i ołtarza (por. OWMR 145). Akolita może pomagać kapłanowi w rozdzielaniu Komunii ludowi. Jeżeli Komunia jest rozdawana pod dwiema postaciami, akolita podaje kielich przyjmującym Komunię albo trzyma go, jeżeli Komunia odbywa się przez zanurzenie (por. OWMR 146). "Po Komunii akolita pomaga kapłanowi lub diakonowi w puryfikowaniu i porządkowaniu naczyń liturgicznych. Jeżeli nie ma diakona, akolita przenosi naczynia eucharystyczne na kredens i tam je puryfikuje i porządkuje" (OWMR 147).

Akolita jest przeznaczony szczególnie do służby ołtarza, ale jego zadaniem jest zajmować się przygotowaniem wiernych, którzy pełnią funkcje liturgiczne. Ma on także obejmować "szczerą miłością mistyczne Ciało Chrystusa czyli Lud Boży, zwłaszcza zaś upośledzonych i chorych". Można jedynie żałować, że w naszych parafiach nie ma świeckich akolitów, którzy wykonywaliby te zadania.

Lektor

Sobór Watykański II postanowił "obficiej zastawić wiernym stół słowa Bożego" i "szerzej otworzyć skarbiec biblijny" (KL 51). Konsekwencją tego jest także troska o właściwą i godną proklamację słowa Bożego.

W pierwszych wiekach chrześcijaństwa funkcję tą mógł wykonywać każdy. Od III wieku sytuacja zmienia się i do tej funkcji wybierano mężczyzn i chłopców, którym przekazuje się te funkcję w specjalnym obrzędzie. We wczesnym średniowieczu lektorat stracił swoje znaczenie, gdyż funkcje lektora przejmowali kapłani, stąd stał się tylko formalnym stopniem do kapłaństwa.

Posługę lektora, jako odrębną posługę także dla świeckich, przywraca i określa Ministeria quaedam. "Lektor jest powołany do właściwej mu funkcji czytania słowa Bożego w zgromadzeniu liturgicznym".

Wprowadzenie precyzuje natomiast czynności lektora w czasie Mszy św. Jeżeli nie ma diakona w procesji wejścia, lektor niesie księgę Ewangelii, idzie wtedy przed kapłanem. Jeżeli nie niesie księgi, idzie z innymi ministrantami (por. OWMR 148-149). W czasie Liturgii słowa lektor odczytuje na ambonie czytania, które poprzedzają Ewangelię. Jeżeli nie ma psałterzysty, może wykonać psalm responsoryjny (por. OWMR 150). W przypadku braku diakona lektor może podawać intencje modlitwy powszechnej (por. OWMR 151). On też odczytuje antyfonę na wejście i na Komunię, jeśli nie ma śpiewu na wejście i na Komunię, a wierni ich nie recytują (por. OWMR 152).

Ministeria quaedam określa także obowiązki lektora poza liturgią. Przygotowuje on wiernych do godnego przyjęcia sakramentów, a także przygotowuje innych wiernych do czytania Pisma Świętego w czynnościach liturgicznych, gdy zostają do tego czasowo wyznaczeni. Dobrze byłoby, gdyby te funkcje w naszych parafiach mogli spełniać dobrze przygotowani i posiadający posługę lektoratu wierni świeccy.