WIGILIA PASCHALNA

SIÓDME CZYTANIE Z KSIĘGI PROROKA EZECHIELA
Pokropię was czystą wodą i dam wam serce nowe.

Pokropię was czystą wodą i dam wam serce nowe.
Pan skierował do mnie te słowa: «Synu człowieczy, kiedy dom Izraela mieszkał w swojej ziemi, wówczas splugawili ją swym postępowaniem swymi czynami. Wtedy wylałem na nich swe oburzenie z powodu krwi, którą w kraju przelali, i z powodu bożków, którymi go splugawili. I rozproszyłem ich pomiędzy pogańskie ludy, i rozsypali się po krajach, osądziłem ich według postępowania i czynów. W ten sposób przyszli do ludów pogańskich i dokąd przybyli, bezcześcili święte imię moje, podczas gdy mówiono o nich: "To jest lud Pana, musieli się oni wyprowadzić ze swego kraju". Wtedy zatroszczyłem się o święte me imię, które oni, Izraelici, zbezcześcili wśród ludów pogańskich, do których przybyli. Dlatego mów do domu Izraela: Tak mówi Pan Bóg: "Nie z waszego powodu to czynię, domu Izraela, ale dla świętego imienia mojego, które zbezcześciliście wśród ludów pogańskich, do których przyszliście. Chcę uświęcić wielkie imię moje, które zbezczeszone jest pośród ludów, zbezczeszczone przez was pośród nich i poznają ludy, że Ja jestem Pan, mówi Pan Bóg, gdy okaże się Świętym względem was przed ich oczami. Zabiorę was spośród ludów, zbiorę was ze wszystkich krajów i przyprowadzę wasz powrotem do waszego kraju, pokropię was czystą wodą, abyście się stali czystymi, i oczyszczę was od wszelkiej zmazy i od wszystkich waszych bożków. I dam wam serce nowe i ducha nowego tchnę do waszego wnętrza, odbiorę wam serce kamienne, a dam wam serce z ciała. Ducha mojego chcę tchnąć w was i sprawić, byście żyli według mych nakazów i przestrzegali przykazań, i według nich postępowali. Wtedy będziecie mieszkać w kraju, który dałem waszym przodkom, i będziecie moim ludem, a Ja będę waszym Bogiem"».

Ez 36, 16-17a. 18-28

Świętość Boża i odnowienie Izraela (36,16-38).
Kontynuacja obietnicy błogosławieństwa; tym razem prorok odwraca oskarżenia o profanację postawione w rozdz. 15-24. Cześć ta ma wyraźnie przymierzowy charakter, nawiązujący do tradycji. Przez przymierze rozumie się tutaj święty lud mieszkający w kultowo i moralnie czystym kraju (por. Kpł 19; 26). Trzecia część (ww. 33-38) opisuje uznanie Jahwe przez lud będące rezultatem jego błogosławienia kraju. Cały ten fragment stanowi podsumowanie Ezechielowej teologii, zaś jego złożony charakter może wskazywać na liczne dodatki wprowadzone przez redaktora. Obietnica nowego serca i nowego ducha (ww. 26-27), przypominająca Jr 31,31-34, wyznacza punkt kulminacyjny Ezechielowej teologii zbawienia i usprawiedliwienia opartego całkowicie na łasce Bożej.

20. ”bezcześcili święte imię moje”: Czy można szanować boga, który nie potrafi obronić własnego ludu na jego ziemi! Jednak Bóg działa, by zapobiec szyderstwom kpiących z jego imienia (w. 21). Argument przypomina ten użyty przez Mojżesza w rozmowie z Bogiem (Lb 14,13-19).

26. ”serce nowe i ducha nowego”: Serce było uważane za ośrodek myśli i miłości, chodzi zatem o patrzenie na życie z Bożej perspektywy. Nowy duch uzdolni do życia cały naród, nie zaś jedynie jednostki (zob. omówienie tego w Ez 34,25 i 37,26).

28. ”będziecie moim ludem”: Formuła przymierzowa, z tradycji, występująca w Wj 6,7 i u proroków (Jr 7,23; 11,4; 24,7; 31,33; Ez 14,11; 37,23.27; Oz 2,23; Za 8,8).
 

Katolicki Komentarz Biblijny
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

36,25. Pokropienie czystą wodą. Chociaż pokropienie wodą w celu dokonania oczyszczenia i odnowienia było stałym elementem rytualnych ablucji wykonywanych przez kapłanów, termin "czysta woda" nie jest używany nigdzie indziej w Starym Testamencie.

36,26. Metafory. Serce było uważane przez starożytnych za ośrodek umysłu i woli lub powodujących człowiekiem skłonności. Na temat dodatkowych informacji dotyczących kamiennego lub ciężkiego serca zob. komentarz do Ez 11,19; Iz 6,9-10 i Wj 8,11.

Komentarz Historyczno-Kulturowy do Biblii Hebrajskiej, John H. Walton,
Victor H. Matthews, Mark W. Chavalas, Oficyna Wydawnicza "Vocatio", Warszawa 2005 :.

PSALM RESPONSORYJNY

Refren: Boga żywego pragnie dusza moja

Jak łania pragnie wody ze strumieni, *
tak dusza moja pragnie Ciebie, Boże.
Dusza moja Boga pragnie, Boga żywego, *
kiedyż więc przyjdę i ujrzę oblicze Boże?
Refren.
Ześlij światłość i wierność swoją, *
niech one mnie wiodą.
Niech mnie zaprowadzą na Twoją górę świętą *
i do Twoich przybytków
Refren.I przystąpię do ołtarza Bożego, *
do Boga, który jest moim weselem i radością.
będę Cię chwalił przy dźwiękach lutni, *
Boże, mój Boże!
Refren.

Ps 42 (41), 2-3; Ps 43 (42), 3. 4

Ps 42-43 Lamentacja jednostki. Refren (42.6.12; 43,5) i inne połączenia (np. 42,10; 43,2) prowadzą do wniosku, że Ps 42-43 tworzą jeden utwór (niesłusznie podzielony, podobnie jak Ps 9-10).

2-3. ”Dusza moja pragnie”: Por. podobne następstwo idei w Ps 63,2-3. Wybijający się obraz wody został wprowadzony w w. 2-3 i ujęty jako łzy psalmisty (w. 4) oraz zagrażające życiu morze (w. 8).

”ujrzę oblicze Boże”: Oznacza wejście do świątyni. W tekście hebr. czasownik został zmieniony na formę bierną: „Kiedy będę widziany/ pojawię się przed obliczem Bożym?".

4. we dnie i w nocy”: Nieustanny lament psalmisty dopełnia jego stałe doświadczenie miłości Jahwe (hesed) w w. 9.

5. Wspomnienie przez psalmistę radosnego uczestniczenia w obrzędach świątynnych w przeszłości. Wspomnienia odpowiadają modlitwie o możliwość uczestniczenia w kulcie w przyszłości.

6. ”Czemu jesteś zgnębiona, moja duszo”: Lub „Czemu lamentujesz, duszo moja?"

”zbawienie mojego oblicza”: Dosł. Oznacza to: „mój osobisty zbawca”. Ps 42,6 po raz pierwszy wprowadza refren.

11. Znaczenie dwóch pierwszych słów jest niezrozumiale.
 

Katolicki Komentarz Biblijny
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

42,2. Dusza. W hebrajskim Starym Testamencie słowo tłumaczone jako "dusza" to nephesh. Oznacza ono człowiecze "ja" lub "wewnętrzne jestestwo" (zob. Rdz 2,7), lecz nie "nieśmiertelną duszę", która pojawia się w Nowym Testamencie. Nie ma więc tutaj żadnego przeczucia na temat nephesh istniejącej po śmierci człowieka. Słowo to jest pokrewne akadyjskiemu napasu, które odnosi się do karku lub gardła, zatem, przez rozszerzenie, również do oddechu. W języku hebrajskim nie ma odróżnienia pomiędzy ciałem i elementem życia, dlatego w takich fragmentach jak 2 Krl 19,4 nephesh oznacza "życie". Fizycznej energii lub życiowej siły można pozbawić przez "wylanie duszy" (1 Sm 1,15; Ps 42,5), podobnie jak ma to miejsce w tej lamentacji. W myśli egipskiej ba jest ożywioną siłą witalną, ukazywaną pod postacią człowieka z głową ptaka. W chwili śmierci nieśmiertelne ba oddzielało się od ciała. Jego miejsce było raczej w niebie niż w podziemnym świecie, w którym przebywało ciało. W starożytnej literaturze egipskiej zachował się utwór zatytułowany Spór człowieka z jego Ba. Są to rozważania o sensie samobójstwa. W przeciwieństwie do tego, ka bardziej przypomina cień, który zostaje po człowieku, gdy ten umiera. Ka zamieszkuje posągi pogrzebowe i otrzymuje ofiary składane zmarłym, dlatego oznacza ducha zmarłych. W Mezopotamii duch ten był nazywany etemmu. Otrzymywał on ofiary i ludzie musieli go przebłagać. Często utożsamiano go ze zjawą. Inny element ludzkiego bytu był w Mezopotamii nazywany zaqiqu i właśnie on wydaje się najbliższy naszemu wyobrażeniu duszy. Podobnie jak etemmu istnieje on po śmierci człowieka, niewiele jednak na ten temat wiadomo. W terminologii stosowanej przez Izraelitów duch zmarłych nazywany był elohim, na przykład duch Samuela (1 Sm 28,13).

Komentarz Historyczno-Kulturowy do Biblii Hebrajskiej, John H. Walton,
Victor H. Matthews, Mark W. Chavalas, Oficyna Wydawnicza "Vocatio", Warszawa 2005 :.