Serce roku liturgicznego i naszej religijności

Na początku liturgii w tę noc Paschy następuje obrzęd światła (pobłogosławienie paschału – grubej świecy będącej symbolem Zmartwychwstałego i zapalenie go). Diakon lub gdy go nie ma sam kapłan wnosi paschał do ciemnego kościoła proklamując uroczyście Światło Chrystusa. Wierni odpowiadają „Bogu niech będą dzięki”. Ma to być okrzyk prawdziwej radości ze zwycięstwa Jezusa obecnego wśród nas, a nie tylko rytualna odpowiedź (zwróćmy uwagę na to, co mówimy i ucieszmy się rzeczywiście triumfem Jezusa). Kościół nakazuje, że płomień paschału winien rzeczywiście rozjaśniać mroki nocy. Nie może to być sztuczna świeca – ma być odlana z wosku, jedna, nigdy sztuczna, każdego roku nowa!!![14] . Przyznam się, że cierpię widząc po kościołach paschały sztuczne czy z wkładką na oliwę. Jaka jest wtenczas wymowa tego znaku? Liturgia jest światem znaków i nie wolno ich zaciemniać, by nie zniszczyć wymowy tego, co celebruje Kościół[15] . Zwróćmy uwagę na wymowę paschalnego symbolu. Patrząc na spalająca się świecę i cieknące stróżki wosku przeżywam tajemnicę wydania się Jezusa za mnie i wszystkich, Jego ofiarę, z której rodzi się nowe życie w światłości. Jezus wydał się za nas, dał się zabić, ale z tej śmierci rodzi się nowe życie, nowa jakość życia zmartwychwstałego, nowa rzeczywistość, tak jak ze stapianej świecy rodzi się blask rozświetlający ciemności i tworzący nową rzeczywistość pośród nocy.

Paschał jest ozdabiany. W XII wieku kreślono znak krzyża i dwie litery greckiego alfabetu – pierwszą, Α (alfa) i ostatniej Ω (omega). Umieszczano również w paschale ziarna kadzidła[16] . Oprócz tego znaczy się też na paschale cyfry danego roku. Jest to nawiązanie do początku roku, który kiedyś wypadał właśnie w Wigilię Paschalną. Dla nas jest to wezwanie to nowej jakości życia[17] . Obrzęd ten jest zazwyczaj niewidoczny dla wiernych, bo ma miejsce na polu. Co się celebruje po pobłogosławieniu ognia? Kapłan znaczy na paschale krzyż, litery Α i Ω oraz liczbę wyrażającą przeżywany rok. Wypowiada przy tym następujące słowa: „Chrystus wczoraj i dziś, Początek i koniec, Alfa i Omega. Do Niego należy czas i wieczność. Jemu chwała i panowanie przez wszystkie wieki wieków. Amen”. Wbijając pięć gran tworzących krzyż, symbolizujących gwoździe krzyżowe, wypowiada następujące słowa: „Przez swoje święte rany jaśniejące chwałą niech nas strzeże i zachowuje Chrystus Pan. Amen”[18] .

Po przyniesieniu paschału do prezbiterium i okadzeniu go diakon lub kapłan śpiewa orędzie wielkanocne – Exultet (od łacińskich słów rozpoczynających Exultet… – „Weselcie się już zastępy aniołów w niebie…”).