Papież komentuje...

OSTATNIE SŁOWA CHRYSTUSA NA KRZYŻU: „BOŻE MÓJ […] CZEMUŚ MNIE OPUŚCIŁ?”

1. Relacje synoptyków mówią o dwukrotnym wołaniu Jezusa na krzyżu (por. Mt 27,46.50; Mk 15,34-37), jednak treść drugiego wołania znamy tylko z relacji Łukasza (Łk 23,46). W pierwszym wyrażają się: głębia oraz intensywność cierpienia Jezusa, Jego wewnętrzny udział w tym cierpieniu, duch ofiary, a prawdopodobnie także profetyczno-mesjański sens przeżywanego dramatu, zawarty w słowach Psalmisty. Niewątpliwie pierwsze wołanie Jezusa — słowami Psalmu 22 [21] — wyraża uczucia opuszczenia i bólu. „O godzinie dziewiątej Jezus zawołał donośnym głosem: Eloi, Eloi, lema sabachthani, to znaczy: Boże mój, Boże mój, czemuś Mnie opuścił?” (Mk 15,34; por. Mt 27,46).
Marek ewangelista przytacza te słowa w języku aramejskim. Być może wydały się one naocznym świadkom tak bardzo ważne, że relacjonując rozgrywający się na Kalwarii dramat uznali za słuszne przytoczyć je właśnie w tym języku, którym posługiwał się Jezus i większość współczesnych Mu Izraelitów. Być może przekazał je Markowi Piotr, podobnie jak wypowiedziane w Ogrójcu słowo Abba — Ojciec (por. Mk 14,36).

2. To, że Jezus w swoim pierwszym okrzyku użył słów rozpoczynających Psalm 22 [21], posiada wieloraką wymowę. Jezus, który się modlił ze świętych ksiąg swojego ludu, z pewnością przechowywał w pamięci liczne, szczególnie trafiające doń zdania i słowa wyrażające, lepiej niż inne, potrzeby i niepokoje ludzi wobec Boga, które w jakiś sposób nawiązywały do sytuacji Tego, który sam miał dźwigać nasze nieprawości (por. Iz 53,11).
Dlatego w godzinie Kalwarii ciśnie się na usta Jezusa pytanie, z którym zwraca się do Boga udręczony Psalmista. Jednakże wypowiedziane przez Jezusa i skierowane do Boga: „czemu?” jeszcze dobitniej wyraża bolesne zdumienie wobec cierpienia, którego nie sposób wyjaśnić żadną ludzką racją, stanowi ono bowiem tajemnicę, do której klucz posiada jedynie Ojciec. Toteż pytanie Jezusa — choć wywodzi się ze wspomnienia Psalmu czytanego lub odmawianego w synagodze — posiada w związku z ofiarą znaczenie teologiczne.