Bierzmowanie - mistagogia celebracji

Przedstawienie kandydatów

Odnowiona po Soborze Watykańskim II liturgia zachęca, aby sakramentu bierzmowania udzielać podczas Mszy Świętej. Obrzędy bierzmowania rozpoczynają się od przedstawienia kandydatów, które ma miejsce zaraz po odczytaniu Ewangelii. Kandydaci mogą być przedstawiani biskupowi indywidualnie lub zbiorowo. W polskiej wersji „Obrzędów bierzmowania” kandydaci są przedstawiani biskupowi w formie dialogu między kapłanem odpowiedzialnym za ich przygotowanie do sakramentu i biskupem. Najpierw kapłan jako przedstawiciel Kościoła Świętego, którego znakiem jest konkretna wspólnota parafialna, prosi biskupa o udzielenie bierzmowania zgromadzonym wiernym. Biskup pyta kapłana, czy kandydaci do bierzmowania są świadomi wielkiego daru, który otrzymają w sakramencie bierzmowania i w związku z tym, czy są odpowiednio przygotowani? Kapłan odpowiadając biskupowi, zapewnia, że kandydaci do bierzmowania uczestniczyli przez odpowiedni okres czasu w słuchaniu słowa Bożego, trwali na wspólnej modlitwie oraz przystąpili do sakramentu pokuty i pojednania.

Po tym zapewnieniu biskup zwraca się do kandydatów do przyjęcia sakramentu i prosi, aby wobec zgromadzonej wspólnoty kościelnej powiedzieli jakich łask oczekują od Boga w sakramencie bierzmowania. Kandydaci zgodnie odpowiadają, że pragną Ducha Świętego, który umocni ich do mężnego wyznawania wiary i postępowania według jej zasad.

W dialogu mającym na celu przedstawienie kandydatów do bierzmowania biskupowi, który jest jego szafarzem, widać troskę Kościoła o odpowiednie przygotowanie do przyjęcia tegoż sakramentu. Jest to sakrament dojrzałości chrześcijańskiej, więc domaga się świadomej, wolnej i odpowiedzialnej decyzji ze strony kandydata. Bierzmowanie nie może być traktowane jako dodatek do naszego religijnego życia, czy jako brama do przyjęcia bez przeszkód sakramentu małżeństwa, albo otwarcie drogi do stania się chrzestnym lub chrzestną. Ten sakrament jeszcze bardziej jednoczy chrześcijanina z Chrystusem i ze wspólnotą Kościoła. Z tego podwójnego i przede wszystkim pogłębionego zjednoczenia wypływają ściśle określone konsekwencje. Po przyjęciu bierzmowania człowiek w sposób jeszcze bardziej aktywny powinien włączać się w dzieło ewangelizacji oraz w życie wspólnoty parafialnej. Stąd obrzęd przedstawienia, w którym padają bardzo konkretne pytania o świadomość przyjmowanego sakramentu i odpowiednie przygotowanie kandydatów jest bardzo ważny.

W kontekście tego obrzędu trzeba zapytać kto może przyjąć sakrament bierzmowania. Przede wszystkim musi to być człowiek ochrzczony. Przez długie wieki bierzmowania udzielano razem z chrztem i Eucharystią, i wtedy nie było problemu wieku bierzmowanych. W wiekach średnich udzielano go możliwie najszybciej po chrzcie, natomiast od XIII wieku zaczęto bierzmować w trzecim i potem w siódmym roku życia. Po Soborze Trydenckim bierzmowano dzieci, które ukończyły siódmy rok życia. Począwszy od XIX wieku przesunięto bierzmowanie na 14 lub 15 rok życia. Ta praktyka, która dość szybko przyjęła się w całej Europie nie była pochwalana przez Stolicę Apostolską.

Najnowszy Kodeks Prawa Kanonicznego podkreśla, że wierni powinni przyjmować sakrament bierzmowania w wieku odpowiedniego rozeznania. Takie określenie wieku bierzmowania powoduje wiele dyskusji i pytań. Rodzi się zasadnicze pytanie: jaki jest najodpowiedniejszy wiek, który daje właściwe rozeznanie czym jest sakrament bierzmowania? Jaki jest odpowiedni wiek, który pozwoli wypełniać zadania wypływające z racji przyjętego sakramentu? Konferencja Episkopatu Polski, mając takie prawo, ustaliła, że u nas bierzmowanie będzie udzielane w wieku od 14 do 16 lat. Natomiast najnowsze programy katechetyczne są opracowane w taki sposób, że obejmują przygotowanie do bierzmowania w gimnazjum. Ukoronowaniem trzyletnich przygotowań katechetycznych powinno być przyjęcie bierzmowania w trzeciej klasie gimnazjum.