Bierzmowanie - mistagogia celebracji

Formuła sakramentalna

W Konstytucji apostolskiej „O sakramencie bierzmowania” papież Paweł VI zmienił formułę sakramentalną. Nowa formuła, która towarzyszy namaszczeniu czoła bierzmowanego olejem krzyżma świętego brzmi: „Przyjmij znamię daru Ducha Świętego”. Na początku tej formuły biskup wypowiada także imię, które kandydat do bierzmowania może sobie wybrać. W tej najważniejszej czynności sakramentalnej uczestniczy także świadek, który kładzie prawą rękę na ramieniu bierzmowanego i może wypowiedzieć imię kandydata.

Formuła obowiązująca do wydania nowej księgi liturgicznej zawierającej obrzędy bierzmowania, brzmiała następującą. Biskup wypowiadał imię bierzmowanego i mówił: „znaczę cię znakiem krzyża i umacniam cię krzyżmem zbawienia w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”. Słowa te podkreślały funkcję biskupa jako szafarza sakramentu oraz wskazywały na przyjmującego bierzmowanie. Podkreślały także działanie całej Trójcy Świętej. Jednak nie oddawały istoty sakramentu bierzmowania, czyli daru Ducha Świętego. Ponadto chociaż wspominały olej krzyżma świętego, to jednak nie było w nich wyraźnego odróżnienia od namaszczenia chrzcielnego, którego dokonuje się tym samym olejem.

Nowa formuła w swojej treści wyraźnie nawiązuje do Dziejów Apostolskich. Św. Piotr w dzień zesłania Ducha Świętego wzywał wszystkich do wiary w Jezusa Chrystusa i przyjęcia chrztu w Jego imię. Konsekwencją wiary i chrztu jest także otrzymanie daru Ducha Świętego (por. Dz 2, 38). Kościół od początku swojego istnienia był przekonany, że dar Ducha Świętego jest darem Chrystusa. Udzielenia tego daru wiele razy obiecywał swoim uczniom Jezus w czasie publicznej działalności. Dar Ducha Świętego nie był zarezerwowany tylko i wyłącznie dla apostołów, ale dla wszystkich, którzy uwierzą w Jezusa i przyjmą chrzest. Potwierdza to choćby wydarzenie przyjęcia chrztu wraz z darem Ducha Świętego przez rzymskiego setnika Korneliusza i jego rodzinę (por. Dz 10, 45).

Formuła wprowadzona do liturgii sakramentu bierzmowania przez papieża Pawła VI jest bardzo stara. Pojawiła się pod koniec IV wieku w liturgii Kościoła Wschodniego. Używa się jej do dzisiaj w liturgii bizantyjskiej. Ojciec Święty w swojej Konstytucji w taki sposób uzasadnia wprowadzoną zmianę: „Co do słów, jakie wypowiada się przy bierzmowaniu, z należytym szacunkiem rozważyliśmy wartość czcigodnej formuły używanej w Kościele łacińskim; uważamy jednak, że wyżej należy postawić starożytną formułę, właściwą obrządkowi bizantyńskiemu, która wyraża dar samego Ducha Świętego i wspomina Jego zstąpienie w dzień Pięćdziesiątnicy (por. Dz 2, 1-4.38). Przyjmujemy zatem tę formułę, oddając ją prawie dosłownie”. Nowa formuła bardzo jasno wyraża rzeczywistość, która dokonuje się w sakramencie bierzmowania. Kandydaci otrzymują dar Ducha Świętego. W formule jest mowa o znamieniu, co oznacza, że jest to dar niezniszczalny i dany człowiekowi na zawsze.

Na słowa formuły sakramentalnej wypowiedzianej przez biskupa, bierzmowany odpowiada „Amen”. Poprzez tę aklamację człowiek, który przyjął sakrament bierzmowania wyraża swoją wiarę oraz wdzięczność Bogu za dar Ducha Świętego. Powiedzenie „amen” oznacza także pełną akceptację tego co poprzez sakrament się dokonało. Jest także gotowością przyjęcia wszystkich konsekwencji, które wynikają z otrzymania tak wielkiego daru. Mówiąc „amen” bierzmowany napełniony Duchem Świętym, podejmuje się współpracy z Nim w dziele ewangelizacji świata, w którym żyje.