Nowe i wieczne przymierze

Boże Ciało to uroczystość , podczas której koncentrujemy się na prawdziwej obecności Chrystusa w Najświętszym Sakramencie. Czytania liturgii tego dnia, przynajmniej w roku B, kierują jednak nasze myśli gdzie indziej: ku głębszemu rozumieniu Eucharystii, a przez to także zbawczej męki i śmierci naszego Pana.

• Pełny tekst czytań
• Komentarze biblijne do czytań

1. Kontekst pierwszego czytania Wj 24, 3-8

Co wydarzyło się pod Horebem (Synajem)? Dość często o tych wydarzeniach mówi się, że było to danie Izraelowi przykazań. I to prawda. Ale bez kontekstu – nieraz jednak opacznie rozumiana.

Naród wybrany trafił do Egiptu w czasach, kiedy jeszcze trudno było go nazwać narodem. Był rodziną i to wcale nie jakąś wielką. Dwunastu synów Jakuba z ich rodzinami i sam Jakub. Tam rodzina się rozrosła. Uciskani przez Egipcjan Izraelici zdecydowali się w końcu uciec i wrócić do obiecanej im niegdyś ziemi. Do podjęcia tej decyzji walnie przyczynił się wspierany przez samego Boga Mojżesz. Ale sama ucieczka, a potem wędrówka przez pustynię, łatwe nie były. Bez Bożej pomocy nie dali by rady. Stąd najpierw plagi, które spadły na Egipt, wraz z dziesiątą, śmiercią pierworodnych. Stąd otwarcie przed uciekającymi morza, a zalanie jego falami Egipcjan. Stąd wyprowadzenie wody ze skały, stąd karmienie manną i przepiórkami. Ba, nawet pierwsze zwycięstwo w Walce. Izrael zobaczył przez to wszystko, że Bóg naprawdę jest po ich stronie. I że  naprawdę ma wielką moc. A teraz ten Bóg proponuje im układ: będzie ich dalej chronił, ale... No właśnie, to „ale”, to zachowywanie przykazań. Nie wszystko będzie im wolno. Tyle że prawo, którego mieli przestrzegać, może i nie przystawało do realiów ich epoki, ale na pewno było prawem dobrym i uczciwym. Chętnie się więc na taki układ zgodzili.

Scena przedstawiona w pierwszym czytaniu tego zestawu czytań uroczystości Bożego Ciała to właśnie scena zawarcia przymierza między Bogiem a Jego ludem

Mojżesz wrócił z góry Synaj i obwieścił ludowi wszystkie słowa Pana i wszystkie Jego polecenia. Wtedy cały lud odpowiedział jednogłośnie: «Wszystkie słowa, jakie powiedział Pan, wypełnimy». Spisał więc Mojżesz wszystkie słowa Pana.

Nazajutrz wcześnie rano zbudował ołtarz u stóp góry i postawił dwanaście stel, stosownie do liczby dwunastu szczepów Izraela. Potem polecił młodzieńcom izraelskim złożyć Panu ofiarę całopalną i ofiarę biesiadną z cielców. Mojżesz zaś wziął połowę krwi i wlał ją do czar, a drugą połową krwi skropił ołtarz. Wtedy wziął Księgę Przymierza i czytał ją głośno ludowi. I oświadczyli: «Wszystko, co powiedział Pan, uczynimy i będziemy posłuszni». Mojżesz wziął krew i pokropił nią lud, mówiąc: «Oto krew przymierza, które Pan zawarł z wami na podstawie wszystkich tych słów».

Dziwny obrzęd? No, niekoniecznie. Krew ma tu swoją wymowę. Jest deklaracją: jeśli nie będę zachowywał przymierza, niech się ze mną stanie jak z tymi zabitymi zwierzętami. Deklaruje tak i jednak i druga strona: Mojżesz kropi krwią nie tylko lud, ale i symbolizujący Boga ołtarz. Odtąd obie strony mają przestrzegać zawartego układu: Bóg ma się opiekować swoim ludem i pomagać mu, lud ma zachowywać Boże prawo. Cała dalsza historia Izraela będzie wpisana w ten właśnie schemat (przynajmniej w księgach przedstawiających myślenie teologiczne Deuteronomisty ;-)). Gdy Izrael pamięta o zawartym przymierzu, wszystko jest OK. Ale gdy zaczyna je lekceważyć, Bóg swój naród upomina dopuszczając na niego różne nieszczęścia.

Skąd takie czytanie w Boże Ciało? Ano stąd, że śmierć Jezusa, której pamiątkę i uobecnienie sprawujemy w każdej Eucharystii, jest zawarciem Nowego Przymierza. Ale o tym w kolejnych czytaniach...

2. Kontekst drugiego czytania Hbr 9, 11-15

Listo do Hebrajczyków jest dla zwykłego odbiorcy dość trudny. Bo... jest listem do Hebrajczyków. Jego autor zakłada, że pewne sprawy są dla odbiorcy jasne i ich nie tłumaczy. Także jego sposób argumentowania może wydawać się obcy. Ale spróbujmy zrozumieć, o co chodzi w drugim czytaniu tej uroczystości. Pomoże, jeśli przytoczymy w szerszym kontekście. Tekst czytania – pogrubioną czcionką.