Św. Józef Vaz – apostoł Sri Lanki

Zatrzymał się w Dżafnie na północy kraju – twierdzy Holendrów. Nawiązał tam pierwsze kontakty z miejscowymi wiernymi, ale szybko został rozpoznany i musiał uciekać. Przez miejscowość Sillaloi przybył w 1692 do ówczesnej stolicy królestwa – Kandy. Tamtejszy król – buddysta szybko wtrącił misjonarza do więzienia pod wpływem zarzutów kalwinistów francuskich, jakoby o. Józef był szpiegiem portugalskim. Więzienie nie było jednak zbyt ciężkie, co misjonarz wykorzystał na naukę języka syngaleskiego, a następnie na ewangelizowanie swych towarzyszy. Na dziedzińcu więziennym wzniósł nawet małą kapliczkę, która później stała się kościołem pw. Matki Bożej.

Jego sytuacja zmieniła się w 1696, gdy w wyniku gorących modlitw o. Józefa spadł w królestwie długo oczekiwany deszcz. Misjonarz odzyskał wolność, po czym zaraz wyjechał do Kolombo pod panowaniem holenderskim i tam rozpoczął intensywną i wieloraką działalność misyjno-organizacyjną. W 10 lat od jego przybycia pojawili się tam jeszcze trzej inni misjonarze z Goa i wkrótce potem biskup południowoindyjskiej diecezji Koczin, któremu podlegał Cejlon, mianował go wikariuszem generalnym wyspy z siedzibą w Kandy.

Na tym stanowisku, zresztą tak jak wcześniej, o. Józef wykazał się wielkim entuzjazmem i zapałem, ale także nie mniejszymi zdolnościami organizacyjnymi. Zakładał parafie, jeździł po całej swej rozległej jednostce terytorialnej; nie zaniedbywał przy tym działalności intelektualnej: tworzył modlitwy, hymny oraz teksty dogmatyczne i teologiczne w językach syngaleskim i tamilskim. Na kilka stuleci przed Vaticanum II, nie mając na to formalnej zgody władz kościelnych, włączał miejscowych mieszkańców do działalności apostolskiej, stosując w praktyce to, co dziś nazywa się inkulturacją misyjną. Dzięki takiej postawie i jego osobistemu zaangażowaniu Kościół katolicki na wyspie w ciągu kilku lat stał się prężny i mocno zakorzeniony w miejscowym narodzie.

Po jednej z podróży misyjnej o. Vaz ciężko zachorował i zmarł w opinii świętości 16 stycznia 1711 w wieku niespełna 60 lat. Odszedł do wieczności, ciesząc się wielkim autorytetem, i to nie tylko wśród katolików, ale także wśród wielu zwykłych mieszkańców kraju. Słusznie może być uważany za jego patrona. A działo się to w czasie, gdy nadal holenderscy kolonizatorzy prześladowali Kościół. Z tego też powodu proces beatyfikacyjny tego Apostoła Sri Lanki trwał długo (od 1835) i przebiegał z wielkimi trudnościami. Ostatecznie jednak udało się doprowadzić go do końca i 21 stycznia 1995, podczas Mszy św. w Kolombo św. Jan Paweł II mógł ogłosić indyjsko-portugalskiego kapłana z Goa błogosławionym. Obecnie zaś, 20 lat później i w 304. rocznicę jego śmierci Franciszek dokona jego kanonizacji.