Wyobraźnia miłosierdzia: Nagich przyodziać

Podobnym w swej wymowie do uczynku miłosierdzia: „nagich przyodziać” było w Izraelu oddanie ubogiemu płaszcza, który ten zastawił. Był to tak zwany płaszcz zastawny. Ubogi człowiek często nie miał nic innego, by nocą uchronić się przed chłodem, i płaszczem tym się zakrywał: „Jeśli bliźniemu swemu udzielisz pożyczki z zabezpieczeniem, nie wejdziesz do jego domu, by zabrać cośkolwiek w zastaw. Na dworze będziesz stał, a człowiek, któremu pożyczyłeś, wyniesie ci ten zastaw na zewnątrz. Wszakże jeśli to jest człowiek ubogi, nie położysz się spać [nakryty] tym zastawem, lecz zwrócisz mu zastaw przed zachodem słońca, aby mógł spać pod swym płaszczem, błogosławiąc tobie, a Pan, Bóg twój, policzy ci to za dobry czyn.” (Pwt 24,10-13) i „Jeśli weźmiesz w zastaw płaszcz twego bliźniego, winieneś mu go oddać przed zachodem słońca, bo jest to jedyna jego szata i jedyne okrycie jego ciała podczas snu. I jeśliby się on żalił przede Mną, usłyszę go, bo jestem litościwy.” (Wj 22,25-26)

Zakrywanie nagości było uważane w Starym Testamencie za czyn dobry, pełen miłosierdzia: „Noe był rolnikiem i on to pierwszy zasadził winnicę. Gdy potem napił się wina, odurzył się [nim] i leżał nagi w swym namiocie. Cham, ojciec Kanaana, ujrzawszy nagość swego ojca, powiedział o tym dwu swym braciom, którzy byli poza namiotem. Wtedy Sem i Jafet wzięli płaszcz i trzymając go na ramionach weszli tyłem do namiotu i przykryli nagość swego ojca; twarzy zaś swych nie odwracali, aby nie widzieć nagości swego ojca.” (Rdz 9,20-23) Cham został przeklęty za swój czyn przez ojca. Inny ojciec – Tobiasz – tak pouczał swego syna: „Dawałem mój chleb głodnym i ubranie nagim.” (Tb 1,17a); „Udzielaj twego chleba głodnemu, a szat swoich użycz nagim!” (Tb 4,16a) Również Hiob jest przykładem człowieka, który rozumie, jak ważne jest dla człowieka ubranie i zakrycie własnej nagości: „Czy na biedaka nagiego patrzałem, kiedy nędzarzom zabrakło odzienia? Czy jego biodra mi nie dziękowały, że grzała je wełna mych jagniąt?” (Hi 3,19-20)

W innym fragmencie Pisma świętego możemy przeczytać, że uczynek ten nie był przeznaczony tylko dla współziomków, ale dotyczył wszystkich ludzi, również jeńców: „Był tam jednak prorok Pański, imieniem Oded, który wyszedł przed wojska powracające do Samarii i rzekł im: «Oto Pan, Bóg ojców waszych, w swoim gniewie przeciw Judzie wydał ich w wasze ręce i zabiliście ich z okrucieństwem, które dosięgło nieba. Teraz zamierzacie ujarzmić dla siebie synów Judy i Jerozolimy jako waszych niewolników i niewolnice. Tylko czy wy sami nie macie win wobec Pana, Boga waszego? Posłuchajcie mnie teraz: Odeślijcie jeńców, których wzięliście spośród waszych braci, bo inaczej spadnie na was płonący gniew Pański». (…) Żołnierze uwolnili jeńców, a łup zostawili przed naczelnikami i całym zgromadzeniem. Mężowie, imiennie wybrani do tego zadania, zajęli się pokrzepieniem jeńców: nagich przyodziano [odzieżą wziętą] z łupu, ubrano ich i obuto, dano im jeść i pić, namaszczono, następnie posadziwszy osłabionych na osłach, wprowadzono ich do Jerycha, miasta palm, do ich braci, sami zaś wrócili do Samarii.” ( 2 Krl 28,9-11.14-15)

Ten czyn miłosierdzia wobec bliźniego wypływał wprost z miłosierdzia Boga wobec każdego człowieka: „Oto Ja przechodziłem obok ciebie i ujrzałem cię, jak szamotałeś się we krwi. Rzekłem do ciebie, gdy byłaś we krwi: Żyj, rośnij! Uczyniłem cię jak kwiat polny. Rosłaś, wzrastałaś i doszłaś do wieku dojrzałego. Piersi twoje nabrały kształtu i włosy twoje stały się obfitsze. Ale byłaś naga i odkryta. Oto przechodziłem obok ciebie i ujrzałem cię. Był to twój czas, czas miłości. Rozciągnąłem połę płaszcza mego nad tobą i zakryłem twoją nagość. Związałem się z tobą przysięgą i wszedłem z tobą w przymierze - wyrocznia Pana Boga - stałaś się moją.” (Ez 16,6-8); „Ktokolwiek jest sprawiedliwy i przestrzega prawa i sprawiedliwości, kto (…) nie popełnia rozboju, łaknącemu udziela swego chleba, nagiego przyodziewa szatą (…) - ten na pewno żyć będzie - wyrocznia Pana Boga.” (Ez 18,5.7.9); „Czyż nie jest raczej ten post, który wybieram: rozerwać kajdany zła, rozwiązać więzy niewoli, wypuścić wolno uciśnionych i wszelkie jarzmo połamać; dzielić swój chleb z głodnym, wprowadzić w dom biednych tułaczy, nagiego, którego ujrzysz, przyodziać i nie odwrócić się od współziomków.” (Iz 58,6-7)