Liturgia oczami świeckiego

Ukazanie i adoracja Krzyża wywodzi się z Jerozolimy. W VIII wieku w Rzymie już znana była procesja z Lateranu do Świętego Krzyża. Ukazanie krzyża zostało ubogacone też innymi elementami liturgicznymi. Antyfona Crucem Tuam była śpiewana od IX wieku, , Improperia śpiewane podczas adoracji , to oskarżenie ludu, który odrzuca Chrystusa. Znamy je jako pieśń Ludu, mój ludu.

Przy dużej liczbie wiernych jest pokusa wystawienia dodatkowych krzyży do adoracji. Jest to poważne niedopatrzenie. List o obchodzeniu świat paschalnych mówi: pkt 69. Osobista adoracja Krzyża jest najpoważniejszym elementem w tym obrzędzie. Dlatego należy przedstawić Krzyż do adoracji każdemu z wiernych i jedynie w bardzo wielkim zgromadzeniu ludu można zastosować obrzęd adoracji dokonywanej przez wszystkich razem. Do adoracji należy używać tylko jednego Krzyża; domaga się tego prawidłowość znaku.

Po adoracji służba liturgiczna przygotowuje ołtarz, nakrywa obrusem, uprzednio adorowany Krzyż ustawiany jest w asyście palących się świec w centralnym miejscu .

Następuje obrzęd Komunii św. Od adoracji Krzyża przechodzimy do ołtarza, aby posilić się Chlebem eucharystycznym. Kościół chce dać wyraz tej prawdzie, że istnieje ścisły związek między Ofiarą Krzyża a Eucharystią .Po Komunii św. przenosimy Jezusa Eucharystycznego w monstrancji okrytej przeźroczystym welonem do Grobu Pańskiego.

Komunia św. jako element liturgii posiada również swoją historię. I tak w VIII w. w Rzymie komunikowano tylko w kościołach tytularnych. Liturgia papieska nie przewidywała Komunii, zmiana nastąpiła dopiero w XII / XIII wieku. Mała liczba komunikujących w wiekach średnich doprowadziła do ograniczenia Komunii tylko do celebransa. Tak właśnie przewiduje Mszał z 1570 roku. W 1955 roku Pius XII rozszerzył Komunię i na wiernych.

Depositio crucis (sacramenti) (Złożenie Krzyża i Najświętszego Sakramentu) jest ostatnim elementem Liturgii Wielkiego Piątku. Świadectwa o urządzaniu grobu Chrystusa są bardzo stare. Zwyczaj prawdopodobnie wywodzi się z Syrii. Od X wieku zwyczaj ten znany jest powszechnie, nie wszędzie jednak umieszczano Hostię. W Anglii spowijano krzyż w białe płótno i umieszczano go obok ołtarza, gdzie spoczywał do Wielkiej Nocy. Forma depositio, która przyjęła się w Polsce (jak również w Austrii i Bawarii) przewidywała umieszczenie w grobie Hostii konsekrowanej i krzyża. Od roku 1591 (według Agendy Powodowskiego) nie umieszcza się krzyża w grobie, lecz przed grobem, gdzie wierni mogą podejść i ucałować. Obrzędy przy grobie Pańskim w Polsce były wyznaczone w Rytuale Piotrkowskim z 1631 roku.

W części II omówione zostaną obrzędy Wielkiej Soboty, Wigilii Paschalnej oraz Niedzieli Zmartwychwstania.