Wielki Post i Wielkanoc sto lat temu

Po procesyi, która odbywała się w każdą Niedzielę, a której pozostałością jest bez wątpienia dzisiejsze „Asperges”, zaczynała się właściwa Msza Introitem: Resurrexi et adhuc sum tecum.
Nie poprzestawano jednak na samym tekście liturgicznym, lecz upiększano go różnymi dodatkami. I tak przed Introitem śpiewano preambuł, brzmiący według troparza echternacheńskiego tak:
„Postquam, factus homo, tua jussa paterna peregi,
In Cruce morte mea mortis Erebum superando.”
Teraz dopiero następowały słowa Introitu: Resurrexi, przyczem zaraz pierwszy ustęp miał znowu wstawkę:
In regno superno tibi coaequalis,
Jam ultra in aeternum semper immortalis.
W Prumeńskim troparzu czytamy znowu preambuł:
Christus, devicta morte, personet voce clara Patri dicens.
Dwa dalsze tropy Introitu brzmiały: „Dormivi, Pater” i „Gaudete et laetamini”.
W niektórych rękopisach znajdujemy włączony do uroczystości Wielkanocnych ów śpiew akklamacyjny, wspomniany wyżej przy Epifanii, przyczem przystępowali dwaj rycerze, starsi adwokaci lub Kapłani, i intonowali śpiew litanii: Christus vincit, Christus regnat, Christus imperat.

Suma.

Modlitwa Kościelna.
Boże, który w dniu dzisiejszym, po pokonaniu śmierci, otworzyłeś przez Twojego Jednorodzonego bramę wiecznej szczęśliwości, daj nam z pomocą łaski Twej spełniać dobre postanowienia, jakie wszczepiasz w serca nasze. Przez tegoż Jezusa Chrystusa Pana naszego. Amen.

Epistoła.(1. Kor. 5, 7-8).

Sekwencya.(Psalm).

Victimae paschali Laudes immolent Christiani.
Wdzięczni winni chrześcijanie Wielkanocną Ofiarę wychwalać.
Agnus redemit oves; Christus innocens Patri Reconciliavit peccatores.
Baranek owieczki odkupił; Chrystus niewinny grzeszników z Ojcem pojednał.
Mors et vita duello Conflixere mirando Regnat vivus.
Śmierć i życie walczyły spół straszliwie. Pan żywota zwyciężył Swą śmiercią I żyw króluje.
Dic nobis, Maria, Quid vidisti in via?
Powiedz Maryo coś widziała po drodze?
Sepulchrum Christi viventis et glariam vidi resurgentis,
Widziałam Grób Chrystusa żywego I chwałę Zmartwychwstałego
Angelicos testes, Sundarium et vestes.
Aniołów świadkami, z prześcieradłem i chustami.
Surrexit Christus, spes mea, praecedet vos in Galilaeam.
Chrystus, moja nadzieja, zmartwychwstał; spieszcie za nim do Galilei.
Scimus Christum surrexisse a mortuis vere.
Wiemy, iż Chrystus prawdziwie z martwych powstał.
Tu nobis, victor Rex, misere. Amen. Alleluja
Zmiłuj się nad nami, zwycięski Królu. Amen. Alleluja.

Ewangelia.(Mar. 16, 1-7).

Przed rozpoczęciem uroczystej Mszy odbywa się we wielu miejscowościach poświęcanie potraw, a więc mięsa, jaj, chleba itp. Symboliczne znaczenie mają pisanki, czyli farbowane jaja Wielkanocne. Jako kurczę przebija sobie samo skorupę jaja, tak Chrystus sam otworzył Sobie zamknięty grób. Chleb poświęcany ma przypomnieć eulogie. Według Duranda i Beletha nie powinniśmy w ten dzień jeść nic co nie jest poświęconem przez Kapłana.
W Rzymie odśpiewywano dawniej Epistoły i Ewangelie w języku łacińskim i greckim i przyjmowano uroczyście Komunię pod obiema postaciami. U Greków istnieje dziś jeszcze zwyczaj, iż w czasie Wielkanocnym aż do Wniebowstąpienia poświęca się uroczyście chleb jako „panagia” i rozdziela się takowy wiernym.