Leon Wielki, Alkuin i prefacja o Trójcy Świętej

Słabość Rzymu, siła Galii

Ten papieski sprzeciw (nie osamotniony zresztą: Bernoldo z Costanzy, Poton z Prüm, Sicardo z Cremony), nie wytrzymał presji pobożności ludowej, zwłaszcza na terenie Galii i Niemiec, bo już w 1334, papież Jan XXII uznał i rozszerzył to święto na cały Kościół. Nota bene papież ten to awiniończyk, koronowany w Lyonie. Nie poruszamy tu kwestii historycznych, żeby nie schodzić z tematu, dość powiedzieć, że pontyfikat ten jest jednym z najgorzej ocenianych w historii (przez kolejne wieki żaden z papieży nie przyjął jego imienia aż do bł. Jana XXIII w zeszłym stuleciu, nie licząc antypapieża Jana XXIII z XV w.), a Dante umieścił nieszczęsnego Jana XXII w piekle.

A więc?

Prefacja o Trójcy Świętej jest częścią kontrowersyjnego święta, wprowadzonego po batalii ideowej, w której górę wzięła pobożność ludowa. Prefacja ta nie jest klasycznym przedstawicielem swojego gatunku, być może została stworzona bez koniecznej medytacji i w pośpiechu. Choć jest piękna, to praktycznie nie jest prefacją, nie opowiada historii zbawienia (przypomnijmy, że prefacja jest esencjalnym gatunkiem wnoszącym dziękczynienie do eucharystii).

Co zaś do faktu, że znajduje się ona w Gelasianum Vetus, wygląda na to, że jest to przykład interwencji rzymsko-gallikańskich modyfikujących uprzedni nieznany nam typ X sakramentarza rzymskiego.
Rodzi się oczywiście pytanie, dlaczego papież Aleksander III ignorował istnienie tego formularza w starym sakramentarzu z VII w., który umieszczał go właśnie w oktawę Pentecoste. Być może było dlań jasne, że jest to koń trojański, a raczej galijski :) Drugą interesującą sprawą jest fakt, że w następcy Gelasianum Vetus, czyli w Gregorianum (pierwszym sakramentarzu papieskim) tego formularza nie ma!

Pojednawcze stanowisko prezentuje ks. Nadolski, który wspominając, że wiele podręczników kontynuuje stare przekonanie iż to święto jest nie jest świętem historiozbawczym ale "świętem dogmatu", to opinia ta jest do zrewidowania, gdyż w tej uroczystości można jednak doszukiwać się świętowania działania Osób Boskich w historii zbawienia.





Artykuł pochodzi ze strony Liturgista.pl Redakcja dziękuje Autorowi za wyrażenie zgody na publikację.