Cnotliwy Adwent z Wiara.pl 2005

I Tydzień Adwentu Czwartek

Wyrozumiałość

Nazwałem Cię tak bo myślę, że po wczorajszym liście zapragnąłeś zdobyć cnotę, którą starałem się Ci przybliżyć. Łagodność, miarkująca w nas uczucie gniewu i nie pozwalająca nam na kierowanie się nim, to rzeczywiście cnota ze wszech miar godna pożądania. Bo człowiek dający ponosić się uczuciu gniewu, jest jak statek bez sternika. Nigdy nie wiadomo, dokąd go te fale poniosą.

Obiecałem Ci, że dziś napiszę więcej o podobnej cnocie: o wyrozumiałości. Wiesz jaka jest między nimi różnica? Jak łagodność pomaga opanować uczucie gniewu, tak wyrozumiałość miarkuje działanie człowieka w słusznym wymierzaniu kary.

Z tą koniecznością często spotykają się rodzice czy wychowawcy. Ale nie tylko. Właściwie każdy z nas spotyka się z jakimś złem, na które powinien jakoś zareagować. Wyrozumiałość, bliska także umiarkowaniu i sprawiedliwości, pozwala wymierzać karę w taki sposób, aby przyniosła dobro. Taki właściwie zawsze powinien być sens karania: przynoszenie dobra. Zarówno temu, który zawinił, jak i społeczności, w której żyje. Jeśli nie weźmie się tego pod uwagę, wymierzanie kary zamienia się w zemstę.

Szkolna wycieczka. Młodzi wyrwawszy się spod opieki rodziców postanowili trochę poużywać. Wypili, zrobiło się zbyt głośno i zostali przyłapani. Można wyciągnąć wobec nich wszystkie przewidziane szkolnym regulaminem konsekwencje. I tak trzeba będzie zrobić, gdy uważają, że nic się nie stało. Dla ich dobra. Ale gdy stoją ze spuszczonymi głowami, gdy obiecują poprawę, gdy w ich oczach widzisz rezygnację, wtedy coś ci podpowiada, że w tym wypadku większym dobrem będzie, jeśli nie nadasz sprawie rozgłosu.

Podobnie jest w codziennym życiu. Jasne, nieraz trzeba karać. Ale ludzie mają prawo do popełniania błędów. Nie wszystko i nie zawsze trzeba im wypominać. Nie z wszystkiego trzeba „wyciągać konsekwencje”. Często przymknięcie oka na ludzie słabości przynosi o wiele więcej dobra, niż roztrząsanie drobiazgów. A gdy w grę wchodzą rzeczy wielkie, wyrozumiałość – gdy uznajesz że tak będzie lepiej - może przyoblec się w płaszcz wybaczającego miłosierdzia.

Gdzie tkwi pułapka? Jak zwykle w niedomiarze i nadmiarze. Prawdziwa cnota leży pośrodku. Gdy brakuje wyrozumiałości pojawia się, spokrewnione ze wspomnianą wczoraj zawziętością, okrucieństwo. Zbyt surowa kara rodzi gorycz, poczucie krzywdy i niesprawiedliwości. Te mogą zamienić się zbiegiem czasu w pragnienie odwetu. W konsekwencji zbyt surowa kara niczego nie naprawia, a tylko nakręca spiralę niechęci i nienawiści.

Ale istnieje i drugie niebezpieczeństwo. Zbyt wielka wyrozumiałość zamienia się w pobłażliwość. Czasem taka postawa wynika z lenistwa, czasem ze strachu przed narażeniem się, czasem z głupoty. Jej skutek jest jednak zawsze ten sam: winni żyją w poczuciu bezkarności, a zło panoszy się coraz bardziej.

Chyba tej właśnie pułapki nie ustrzegła się dzisiejsza polska szkoła. Obawiając się – słusznie – nakręcającego spiralę nienawiści okrucieństwa, pogrążyła się w demoralizującej pobłażliwości.
Trochę to smutne. Ale jako chrześcijanie nie musimy załamywać rąk. Przecież dobro zwycięży.

Twój Oby Nie Walczący z Wiatrakami