Liturgia i ciało

Ciało i dusza to w istocie cały człowiek. Dlatego ciało jest narzędziem duszy, a gest wyrazem myśli i odczuć. Najwyższa doskonałość polegałaby na tym, żeby ciało pozwalało przeświecać duszy i żeby każdy gest ciała, jego działanie było przeniknięte duchem. Tak będzie kiedyś, gdy nasze ciała zostaną przemienione i uwielbione na wzór ciała Chrystusa zmartwychwstałego. Jednak już teraz człowiek może doświadczyć głębokiej jedności ciała z duchem. Ma to miejsce w celebracjach liturgicznych.

Liturgia jest miejscem, w którym dokonuje się zbawczy dialog między człowiekiem i Bogiem. Jednym z uczestników tego dialogu jest człowiek, cały człowiek. W liturgię angażują się duch i ciało człowieka. Liturgia nie jest jedynie aktem umysłu, ale w znacznej mierze ogarnia swoim wpływem całe ciało. Ciało ludzkie ma w liturgii do wykonania różne czynności. Nasze ciało angażuje się w liturgię poprzez przyjmowanie różnych postaw, np.: postawa stojąca, siedząca, klęcząca, leżenie krzyżem. Ciałem wykonujemy także gesty, np.: ukłony głowy, złożone ręce, rozłożone ręce. Ciało uczestniczy również w procesjach: procesja wejścia, procesja z darami, procesja komunijna.

Gesty i postawy ciała w liturgii nie mogą być samowolne i swobodne. Ponieważ w liturgii każdy gest, każda postawa mają znaczenie symboliczne są dokładnie określone przepisami. Liturgiczne gesty i postawy ciała mają głębokie zakorzenienie w Piśmie świętym i dlatego nie mogą być czymś prywatnym i uzależnionym od własnego przekonania, ale powinny być przyjęte jako gesty i postawy przeniknięte obecnością Chrystusa. Liturgia, mimo że posługuje się postawami ciała i gestami powszechnie znanymi i używanymi, nie może być rozumiana jako spektakl teatralny przedstawiany przez grupę osób. Ona wymaga zaangażowania wszystkich uczestników. Oczywiście, każdy angażuje się inaczej, na swój sposób, ale postawy i gesty są takie same i to samo wyrażają. Dlatego współczesne przepisy liturgiczne mówią jednoznacznie: Jednakowa postawa ciała, którą powinni zachowywać wszyscy uczestnicy liturgii, jest znakiem wspólnoty i jedności zgromadzenia, wyraża bowiem, a zarazem wpływ na myśli i uczucia uczestników (OWMR 20).

Pierwszym prawem liturgii jest sprawowanie jej w zgromadzeniu. Nie ma liturgii bez zgromadzenia, czyli bez wspólnoty. Ze zgromadzeniem wiąże się pierwsza czynność angażująca ludzkie ciało. Odpowiadając na zaproszenie Chrystusa trzeba na liturgię przyjść. „Przyjście do kościoła” stanowi pierwszy akt uczestnictwa w liturgii. Trzeba przyjść i być obecnym. Stanąć w obecności Boga, innych ludzi i samego siebie. Teraz łatwo zrozumieć, że obejrzenie transmisji telewizyjnej Mszy świętej, czy wysłuchanie jej przez radio to nie to samo, co przyjście do kościoła i bycie na liturgii.