Liturgia i ciało

Postawa siedząca i klęcząca

Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego w numerze 21 mówi, że w czasie Mszy świętej wierni mogą siedzieć podczas czytań z wyjątkiem Ewangelii i psalmu responsoryjnego, w czasie homilii i przygotowania darów, oraz według uznania, gdy zachowuje się milczenie po Komunii świętej. Również w czasie rozdawania Komunii świętej można siedzieć. Obecne przepisy liturgiczne pozwalają siedzieć przez całą Mszę świętą ludziom chorym i słabym.

Postawa siedząca jest postawą, którą człowiek przyjmuje w czasie odpoczynku i odprężenia. W czasie liturgii jest to klasyczna postawa słuchania słowa Bożego. Do postawy siedzącej można odnieść sens ukryty w słowach św. Łukasza: Maria siadła u nóg Pana i przysłuchiwała się Jego mowie (Łk 10, 39), oraz w słowach Oblubienicy z Pieśni nad Pieśniami: W upragnionym Jego cieniu usiadłam (Pnp 2,3). W kontekście biblijnym postawa ta podsuwa obraz smakowania w słowie Bożym. Siedząc łatwiej można kontemplować i medytować proklamowane w czasie liturgii słowo Boże.

Postawa klęcząca nie cieszy się uznaniem w liturgii, ponieważ bardziej odpowiada modlitwie osobistej i prywatnej. Jest uważana za wyraz pokuty. Sobór Nicejski w roku 325 zabraniał przyjmowania tej postawy w niedzielę, jako w dzień zmartwychwstania. Obecnie, podczas Mszy świętej wierni klęczą w czasie modlitwy epikletycznej i przeistoczenia, do aklamacji Oto wielka tajemnica wiary wyłącznie. Następnie postawę tę przyjmuje się na wezwanie Oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata..., oraz w czasie odpowiedzi Panie nie jestem godzien.... Również jedną z form przyjmowania Komunii świętej jest postawa klęcząca. Klęka się także przed wystawionym Najświętszym Sakramentem oraz podczas udzielania błogosławieństwa nim. Natomiast przechodząc obok tabernakulum należy przyklęknąć na jedno kolano. Taką postawę należy przyjąć również w chwili, kiedy przechodzi obok nas kapłan niosący Komunię świętą do chorych.

Postawa klęcząca jest naturalnym gestem adoracji. We wszystkich religiach człowiek adoruje boga na kolanach. Wobec majestatu i wielkości Boga trzeba paść na kolana w geście uniżenia i pokory. Dla chrześcijanina postawa klęcząca staje się wyznaniem wiary w królewską godność Jezusa Chrystusa. On jest jedynym Panem i Królem całego stworzenia.

W czasie liturgii postawa klęczącą jest gestem adoracji, zachwytu i uwielbienia. Oznacza także uznanie naszej ludzkiej słabości wobec nieskończonej potęgi i miłości Boga. Stąd trzeba zwracać uwagę, aby przyklęknięcie było rzeczywiście przyklęknięciem, a nie jak to się często obserwuje, przykucnięciem lub przysiadem. Liturgia nie zna takich postaw. Zwłaszcza w czasie przeistoczenia i ukazania Ciała i Krwi Pańskiej jesteśmy wezwani, aby w postawie klęczącej adorować cud przemiany i uwielbiać Boga za śmierć i zmartwychwstanie Jezusa, które dokonało się dla naszego zbawienia. Nie musimy wtedy spuszczać oczu i bić się w piersi, ale raczej powinniśmy patrzeć na ukazywane nam Święte Postacie, aby w taki sposób umacniała się nasza wiara i miłość i jeszcze większe było nasze uwielbienie dla Boga.