Wzór życia

Warto w tym kontekście zatrzymać się nad publikacją pt. Święta Rodzina, która skupia się nad rozważaniem miejsca, roli i znaczenia tej szczególnej Wspólnoty, będącej wzorem wiary, nadziei i miłości, emanującej pokojem i dobrem. Punktem wyjścia są słowa św. Jana Pawła II, wypowiedziane do Rodaków w czasie IV pielgrzymki do Ojczyzny w Kielcach. Ukazują one kluczowe znaczenie rodziny dla porządku moralnego, zarówno w odniesieniu do relacji międzyosobowych, jak i w wymiarze społecznym. Papież zauważa też: „Nie odbuduje się zachwianej więzi rodzinnej, nie uleczy się ran powstających z ludzkich słabości i grzechu bez powrotu do Chrystusa, do sakramentu”. I wzywa: „I ja wołam do was, bracia i siostry, byście rozpalali na nowo Boży charyzmat małżonków i rodziców, jaki jest w was przez sakrament małżeństwa. Tylko w oparciu o łaskę tego sakramentu możliwe jest pełne przebaczenie, pojednanie i podjęcie na nowo wspólnej drogi. Przez nią odnawia się i ożywia ludzka miłość oraz tożsamość i prawdziwość ludzkich przyrzeczeń. Charyzmat sakramentu małżeństwa to również charyzmat, łaska i dar życia”.

Dzieje Maryi, Józefa i Jezusa przedstawia na kartach albumu ks. prof. Waldemar Chrostowski, światowej sławy biblista, laureat „Nagrody Ratzingera”. Swoją refleksję snuje wokół opowieści zawartych w Piśmie Świętym oraz w apokryfach, a także podąża śladami materialnymi, które pozostały w Ziemi Świętej po życiu każdego z Członków Świętej Rodziny. „Święta Rodzina wpisuje się w długi ciąg rodzin starotestamentowych, jednak różni się od nich zasadniczo, bo ojcostwo Józefa i macierzyństwo Maryi nie pozwalają się zredukować do ram Starego Testamentu. Benedykt XVI napisał: ‘Maryja stanowi nowy początek. Jej Dziecko nie pochodzi od mężczyzny, lecz jest nowym stworzeniem, poczęło się za sprawą Ducha Świętego’. (…) Między Starym i Nowym Testamentem istnieje ciągłość, a zarazem brak ciągłości i radykalna nowość, o której przesądza osoba i posłannictwo Jezusa Chrystusa. Józef, mąż Maryi, z której narodził się Jezus, znajduje się w centrum tej historii, lecz jego obecność i rola nacechowane są dyskrecją i wielką pokorą. Takie w gruncie rzeczy było całe jego życie” (s. 19).

Autor zauważa, iż „narodziny i rozwój kultu Świętej Rodziny były związane z chrześcijańską wizją i praktyką życia małżeńskiego i rodzinnego. Pierwsze świadectwa takiego spojrzenia znajdujemy w nauczaniu św. Augustyna (354-430), który zachęcał wiernych do naśladowania życia Świętej Rodziny. (…) w miarę jak wraz z postępującą ewangelizacją Europy rodzina stawała się coraz mocniejszym spoiwem życia społecznego, wzór Świętej Rodziny z Nazaretu utwierdzał wiernych we wzajemnej wierności i płodnej miłości” (s. 138). Do rozwoju pobożności związanej ze Świętą Rodziną przyczyniło się też nauczanie św. Tomasz z Akwinu. W XV w. powstało określenie „Trójca ziemska” (łac. Trinitas terrestris), jednak już wcześniej św. Bernardyn ze Sieny (1380-1444) zastąpił to określenie terminem „Święta Rodzina”, który od XVIII w. zadomowił się teologii i pobożności katolickiej. Nie bez znaczenia w rozwoju kultu była pobożność zrodzona w kontekście Domku Loretańskiego (kopie znajdują się w różnych miejscach świata, najwięcej w Czechach, w Polsce – Loreto koło Wyszkowa) i jego oddziaływania na wiarę. Drugą okolicznością sprzyjającą rozwojowi kultu Świętej Rodziny są szopki bożonarodzeniowe, których początki sięgają 1223 r., kiedy to św. Franciszek z Asyżu ukazał w Greccio w żywych obrazach Boże Narodzenie. Od XVIII wieku zapoczątkowano nadawanie wezwania Świętej Rodziny kościołom, kaplicom i ołtarzom. Ogromne zasługi dla ożywienia i wzmocnienia kultu położył kard. Stefan Wyszyński. Mocny impuls otrzymał kult Świętej Rodziny za pontyfikatu trzech ostatnich papieży: Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka.  

Rozważania ks. prof. Chrostowskiego uzupełniają: Litania do Świętej Rodziny, fragment przemówienia św. Pawła VI w Nazarecie, modlitwa św. Jana Pawła II do Świętej Rodziny, fragment rozważania Benedykta XVI przed modlitwą „Anioł Pański” oraz modlitwa papieża Franciszka do Świętej Rodziny. W omawianej publikacji znalazły się m.in. piękne obrazy i rzeźby przedstawiające epizody z życia Świętej Rodziny. Szczególny nacisk został położony na polskie dzieła, często zapomniane, które odkrywa i utrwala mistrz fotografii sakralnej Adam Bujak. I tak, odnajdujemy rodzinę Maryi, Jej przyjście na świat oraz ofiarowanie w świątyni, zaręczyny z Józefem, Zwiastowanie, narodziny Jezusa, ucieczkę do Egiptu, dzieciństwo Jezusa czy śmierć św. Józefa. Podziwiamy dzieła zarówno z najważniejszych polskich ośrodków kultury (Kraków, Warszawa, Poznań, Gdańsk czy Toruń), jak i te z mniej znanych miejsc (Brzozów, Czchów, Libiąż, Łapczyca, Bolesławiec, Chorzelów, Nowy Korczyn, Tarnobrzeg czy Skrzatusz).

Warto sięgnąć po tę niezwykle interesującą publikację „Białego Kruka” z wielu racji, jak: bogactwo treści, jakość wydania – oprawa twarda z obwolutą, wiele barwnych fotografii, jak i pogłębienia wiedzy na temat Wzoru, który jest wciąż aktualny, także w czasach największego w dziejach kryzysu rodziny. Ważną i jakże aktualną inspiracją do sięgnięcia po ten monumentalny album jest List apostolski papieża Franciszka „Patris cordae” [„Ojcowskim sercem”], opublikowany 8 grudnia 2020 z okazji 150. rocznicy ogłoszenia Świętego Józefa Patronem Kościoła Powszechnego, którym ojciec święty zainaugurował w Kościele „Rok Świętego Józefa”.

____________________________________________________________________________

Adam Bujak, ks. Waldemar Chrostowski, Święta Rodzina, Biały Kruk, Kraków 2020, ss. 168.