Liturgia - piękno i zakorzenienie

WPROWADZENIE – Środowisko

Dla Apostołów źródłem i podstawą nauki o Eucharystii oraz fundamentem jej dalszej interpretacji były słowa i czyny Chrystusa. Ich słowa natomiast, spisane i zatwierdzone poprzez ustalenie kanonu Nowego Testamentu stały się pierwszorzędne dla rozwoju Eucharystii i nauki o niej. Kształtowanie się liturgii podlegało jednak różnorodnym wpływom i uwarunkowaniom, takim jak na przykład środowisko czy wydarzenia dziejowe.

Eucharystia i nauka o niej narodziły się w środowisku judaistycznym. Następnie przeszły do środowisk greckich, a później przeniknęły i rozpowszechniły się na terenach o kulturze łacińskiej. Nie pozostało to oczywiście bez wpływu na rozwój i kształt liturgii. Jednakże Kościół troszczył się, aby owe zmiany, mające umożliwić zrozumienie i przyjęcie Eucharystii nie doprowadziły do sprzeniewierzenia się i zafałszowania nauki Jezusa.

1. Środowisko żydowskie.

Skoro Eucharystia wywodzi się ze środowiska judaistycznego, nie dziwi fakt, że jego wpływ jest bardzo duży. Widoczny jest on przede wszystkim w używanych pojęciach, słownictwie oraz samym rycie. Wprawdzie nie ma natchnionych tekstów w języku hebrajskim mówiących o Eucharystii, jednakże teksty greckie (zarówno te natchnione napisane przez Żydów, jak i późniejsze, pisane przez Ojców Apostolskich) przesiąknięte są duchem semickim. Wyraża się on na przykład w pojęciu przymierza i ofiary, z którymi łączono i jakimi określano Eucharystię. To przymierze (berith) rozumiane było na sposób starotestamentalny. Nie był to więc partnerski związek równych sobie stron (jak to było w religiach pogańskich). W tym wypadku natomiast przymierze oznaczało niezależną od nikogo ani niczego wolę Boga, dzielącego się z ludźmi swoją miłością, łaską, sprawiedliwością i prawdą. Owo przymierze zostało przypieczętowane i utwierdzone we Krwi Chrystusa – Krwi Przymierza. Tutaj również widoczny jest związek z tradycją żydowską, której istotnym elementem było składanie ofiar Bogu (a szczególnie ofiarę z baranka w Święto Paschy).

Również wiele używanych zwrotów, takich jak: „spożywać paschę”, „owoc winnego krzewu”, „wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie”, „aż przyjdzie królestwo Boże” itp., ma swoje semickie pochodzenie. Takie pochodzenie ma również zwyczaj czytania tekstów Pisma Świętego, recytacja lub śpiew Psalmów, treść niektórych modlitw i błogosławieństw oraz słowo „Amen” kończące modlitwy.