"Szczególnie godny pochwały jest utrzymujący się znany zwyczaj, obecności chłopców lub młodzieńców, zazwyczaj nazywanych ministrantami, którzy służą przy ołtarzu na wzór akolity i na miarę swoich zdolności otrzymują stosowną katechezę na temat spełnianej posługi."
2. Płaszczyzny i struktury działalności duszpasterskiej
Podstawowym środowiskiem pracy z ministrantami jest oczywiście parafia. Ta jednak, stanowiąc cząstkę Kościoła partykularnego - diecezji, pozostaje w ścisłym związku z innymi wspólnotami, skupionymi wokół biskupa. Duszpasterstwo ministrantów, rozpatrywane w tej szerokiej, eklezjologicznej perspektywie, posiada szczególne znaczenie, choćby ze względu na jego wymiar powołaniowy. Stąd do pracy na jego poszczególnych płaszczyznach powinni zostać wyznaczeni odpowiednio dobrani kapłani. O takim wyborze nie może decydować przypadek, ale charyzmaty i zdolności.
2.1 W diecezji biskup wyznacza najczęściej referenta diecezjalnego, który koordynuje duszpasterstwo. Jeśli go nie ma, to kompetencje przejmuje najczęściej diecezjalna komisja liturgiczna. Warto, aby taka diecezjalna "komórka" stanowiła forum wymiany doświadczeń i opinii wielu kapłanów, przynajmniej referatów dekanalnych. W przypadku "ogólnego" planowania duszpasterstwa istnieje ciągłe ryzyko oderwania dyrektyw od praktyki, ryzyko nieadekwatności rodzących się pomysłów w stosunku do rzeczywistych potrzeb i możliwości. W tym względzie ciekawą inicjatywą są okresowe spotkania duszpasterzy ministrantów czy przeprowadzenie ankiety.
Cenne są inicjatywy w postaci diecezjalnych zjazdów czy wydawania czasopisma dla ministrantów. Tak np. Diecezjalny Ruch Ministrantów Diecezji Rzymskiej w ciągu roku liturgicznego skupia swą aktywność na następujących formach: a) dwa spotkania diecezjalne organizowane w tzw. mocnych czasach roku liturgicznego (adwent, post, okres paschalny) w Niższym Seminarium; spotkanie składa się z dwóch części: katechezy i celebracji liturgicznej; b) Spotkanie w sektorach (kilka dekanatów), które ma na celu nawiązanie międzyparafialnych przyjaźni, wymianę doświadczeń i wspólną rekreację; c) Weekendy ministranckie - czas integracji grup ministranckich, organizowany dla poszczególnych parafii w Niższym Seminarium. Poza tym duszpasterstwo diecezjalne poleca, aby ministranci posiadali jednolite agendy - dzienniczki, zawierające grafik i punktację dyżurów, informację o grupie, "małe" katechezy o roku liturgicznym, modlitwę przy wkładaniu stroju ministranckiego oraz diecezjalną modlitwę ministrancką. Taka unifikacja umożliwia ministrantowi służenie i zdobywanie punktów również wtedy, gdy służy w innej parafii na terenie swojej diecezji. Specjalną opieką objęci są animatorzy (80 osób, 14-25 lat) zgrupowani w tzw. sieci, która umożliwia przesyłanie wiadomości, wzajemne kontakty i wspólne pogłębienie wiedzy. W dobie fascynacji młodych ludzi techniką komputerową, warto pomyśleć o diecezjalnej stronie internetowej dla ministrantów. W świetle zaprezentowanych działań trzeba zwrócić również uwagę na właściwe projektowanie działań, szczególnie na znalezienie odpowiedniego czasu i miejsca (centrum ministranckie dysponujące pomieszczeniami do modlitwy, wypoczynku i sportu), które pozwolą na sprawną organizację oraz uniknięcie poczucia anonimowości czy chaotycznej masowości.
2.2 W dekanacie za ministrantów odpowiada referent dekanalny. Współpraca na tym szczeblu umożliwia kontakty między parafialne i organizowanie przedsięwzięć, które z rozmaitych względów przekraczają możliwości parafii. Cenne są w tym względzie inicjatywy wspólnych spotkań formacyjno-modlitewnych, turniejów wiedzy bądź sportu, kursów lektorskich, etc. Praktyka pokazuje, że współdziałanie kilku kapłanów, z entuzjazmem opiekujących się ministrantami, przynosi wspaniałe owoce. Niezbędna jest troska proboszczów i administratorów parafii o fundusze potrzebne na wspólną działalność.
2.3 Osobą troszczącą się o służbę liturgiczną w parafii jest ksiądz opiekun. "Grupa ministrantów żyje i rozwija się dzięki entuzjazmowi kapłana", umacnia jego osobistą świętością i przykładem. Wynikłe w ostatnich latach problemy i nadużycia kapłanów oraz nabrzmiały w związku z nimi klimat podejrzliwości domagają się od kapłana ogromnej przejrzystości sprawy. O ile bowiem gorliwość i świętość życia kapłana prowadzą do "zbudowania" ministranta, o tyle jakiekolwiek antyświadectwo może mocno destrukcyjnie wpłynąć na jego psychikę, duchowość i rozwój religijny. Ministranci są świadkami wielu spraw i sytuacji - towarzyszą przy wizycie duszpasterskiej, są obecni w zakrystii, w roztropny sposób mogą być zapraszani do mieszkania kapłana - wszędzie tam powinni być świadkami caritas pastoralis księdza - świadka Jezusa Chrystusa.